Kapliczki i krzyże przydrożne powiatu kwidzyńskiego
| (Nie pokazano 37 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | Krzyże przydrożne, kapliczki oraz figury świętych ustawione w plenerze powiatu kwidzyńskiego są świadectwem naszej tysiącletniej tradycji chrześcijańskiej. W nie każdej wsi | + | Krzyże przydrożne, kapliczki oraz figury świętych ustawione w plenerze powiatu kwidzyńskiego są świadectwem naszej tysiącletniej tradycji chrześcijańskiej. W nie każdej wsi je zobaczymy, ale tam gdzie są, stoją otulone drzewami lub kępami krzewów, często ogrodzone metalowym, kutym płotkiem. Stanowią widomy znak wiary i pobożności mieszkańców. Wszystkie są zadbane i przyozdobione. Najpiękniej wyglądają w maju. |
| − | + | O ile krzyże przydrożne stawiano najczęściej na rozstajach dróg lub granicach wsi, o tyle kapliczki powstawały i powstają w czyjejś intencji, często w ramach podziękowania za łaskę Boską bądź dla upamiętnienia jakiegoś wydarzenia. Na początku XX wieku w Górkach na terenie posiadłości państwa [[Jan Kowalski|Kowalskich]] w miejscu gdzie styka się róg parku dworskiego z wypływającym tam źródełkiem przy drodze do Prabut znajdowała się kapliczka Bartłomieja, którą dziedziczka majątku upamiętniła pewne tragiczne wydarzenie (wypadek samochodowy, w którym ona z dzieckiem ocalała, ale zginął jej kierowca). Kapliczka była zbudowana z kamieni z małymi witrażowymi okienkami z szybkami oprawionymi w ołów, z figurką Madonny z Lourdes wykonaną ze sztucznego kamienia we wnętrzu. Kapliczka ta nie przetrwała do naszych czasów, jednak pozostaje jeszcze w ludzkiej pamięci. Tak jak nieistniejąca kapliczka w Górkach, tak i każda inna posiada własną historię i swych fundatorów. Przykładem może być piękna kapliczka z figurą Matki Boskiej postawiona w 2002 roku w Białkach, na ziemi pana Wieczorka, zbudowana przez rodziny: Kamińskich, Krupów i Gutmańskich lub krzyż w Klasztorku wkopany przez Józefa Kuźmę w 1945r., obok którego w 2002r. Halina Wilczek postawiła figurę Matki Bożej. Stary drewniany krzyż zastąpiono metalowym w 2010r., a aktu poświęcenia dokonał ks. Eugeniusz Potoniec. | |
| − | Chorągiewki niezwykle pomocne w datowaniu, z datą 1946, znajdują się na kapliczce w Korzeniewie i na krzyżu w Marezie. Rok 1947 widnieje na kapliczce w Krzykosach. Ludzka pamięć jest zawodna, więc czasem pomocna w datowaniu jest wmurowana tablica. W Baldramie, pod figurą Matki Bożej czytamy: "''Rok Święty 1950. Pod Twoją obronę uciekamy się Święta Boża Rodzicielko. Bedrony"'', w Glinie pod kapliczką widnieje napis:"''Fundacja P.S.L. Drążkowo w maju 1946''", a w Cyganach przeczytamy, że kapliczkę ufundował "Związek M.W.R.P. WICI - Cyganowo 1947" (Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej "WICI"). | + | Najstarszą kapliczką w powiecie jest kapliczka stojąca w Tychnowach. Zbudowana z granitowego kamienia i cegły, w niszy za szklaną taflą skrywa figurę św. Rocha, orędownika od zaraźliwych chorób. Pierwotnie była tam figura drewniana (teraz przechowywana w kościele), dziś gipsowa bądź cementowa lekko kiczowata. Na wyższym poziomie, pod czterospadowym daszkiem usadowiony jest najważniejszy symbol wiary chrześcijańskiej, Jezus ukrzyżowany, w rdzawym kolorze. Całość wieńczy chorągiewka z datą 1853. Następną w kolejności chronologicznej jest kapliczka w Straszewie z datą na chorągiewce 1854, potem krzyż w Trzcianie z datą 1863 i kapliczka, również w Trzcianie, z wyrytym w kamieniu napisem: Anno 1882. Zaledwie rok młodszą jest kapliczka Matki Bożej usytuowana na przykościelnym cmentarzu w Tychnowach. Jej fundatorem jest ks. [[Piotr Baranowski]]. |
| + | |||
| + | Chorągiewki niezwykle pomocne w datowaniu, z datą 1946, znajdują się na kapliczce w Korzeniewie i na krzyżu w Marezie. Rok 1947 widnieje na kapliczce w Krzykosach. Ludzka pamięć jest zawodna, więc czasem pomocna w datowaniu jest wmurowana tablica. W Baldramie, pod figurą Matki Bożej czytamy: "''Rok Święty 1950. Pod Twoją obronę uciekamy się Święta Boża Rodzicielko. Bedrony"'', w Glinie pod kapliczką widnieje napis:"''Fundacja P.S.L. Drążkowo w maju 1946''", a w Cyganach przeczytamy, że kapliczkę ufundował "''Związek M.W.R.P. WICI - Cyganowo 1947''" (Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej "WICI"). | ||
Ciekawą historię posiada figura w Janowie. Na postumencie jest przytwierdzona tablica, na której widnieje data 2000. Tablica informuje też, że "...''Dla uczczenia wygranego plebiscytu w Janowie, w roku 1922 mieszkańcy wsi postawili w tym miejscu figurkę Matki Bożej, która w 1939r. została zniszczona. W 80 rocznicę plebiscytu mieszkańcy parafii Janowo ufundowali replikę tamtej figurki"''. | Ciekawą historię posiada figura w Janowie. Na postumencie jest przytwierdzona tablica, na której widnieje data 2000. Tablica informuje też, że "...''Dla uczczenia wygranego plebiscytu w Janowie, w roku 1922 mieszkańcy wsi postawili w tym miejscu figurkę Matki Bożej, która w 1939r. została zniszczona. W 80 rocznicę plebiscytu mieszkańcy parafii Janowo ufundowali replikę tamtej figurki"''. | ||
| − | Pierwowzór pomnika powstał z inicjatywy proboszcza Ignacego Niklasa i fundatorów wymienionych w akcie erekcyjnym: Augustyna Czyżewskiego, Tadeusza Tollika, Józefa Krajnika, Anastazego Wygockiego, Andrzeja Napiontka. Ciekawostką tego aktu jest fakt wymienienia z nazwiska osób przeciwnych budowie tego pomnika. | + | Pierwowzór pomnika powstał z inicjatywy proboszcza Ignacego Niklasa i fundatorów wymienionych w akcie erekcyjnym: [[Augustyn Czyżewski|Augustyna Czyżewskiego]], [[Tadeusz Tollik|Tadeusza Tollika]], Józefa Krajnika, Anastazego Wygockiego, Andrzeja Napiontka. Ciekawostką tego aktu jest fakt wymienienia z nazwiska osób przeciwnych budowie tego pomnika. |
| − | Przyglądając się figurom ustawionym wewnątrz nisz naszych kapliczek zauważymy, że w większości patronuje im | + | Przyglądając się figurom ustawionym wewnątrz nisz naszych kapliczek zauważymy, że w większości patronuje im Najświętsza Panienka. W mniejszości pozostają inni święci jak: św. Katarzyna, św. Józef czy nawet św. Florian. Pod tym względem wyjątkowa jest kapliczka Wszystkich Świętych koncepcji profesora Mariusza Białeckiego, którą w centrum Rodowa poświęcił ks. Andrzej Mamajek 31 października 2017 roku. |
| + | Te przykłady małej architektury sakralnej warte są etnograficznego opracowania. Tego zadania podjęło się Towarzystwo Miłośników Ziemi Kwidzyńskiej wydając sukcesywnie od 2016 roku książeczki pod wspólnym tytułem "Kultura materialna Ziemi Kwidzyńskiej" zawierające zdjęcia i opisy kapliczek powiatu kwidzyńskiego. | ||
| + | ==Gmina Kwidzyn== | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Plik:Korzeniewo - kapliczka.jpg|[[Korzeniewo]] - kapliczka | Plik:Korzeniewo - kapliczka.jpg|[[Korzeniewo]] - kapliczka | ||
Plik:Lipianki - kapliczka.JPG|[[Lipianki]] - kapliczka | Plik:Lipianki - kapliczka.JPG|[[Lipianki]] - kapliczka | ||
Plik:Lipianki - krzyż.JPG|[[Lipianki]] - krzyż | Plik:Lipianki - krzyż.JPG|[[Lipianki]] - krzyż | ||
| − | Plik:Licze - kapliczka.jpg|[[Licze]] - | + | Plik:Licze - kapliczka.jpg|[[Licze]] - krzyż |
Plik:Baldram - kapliczka.jpg|[[Baldram]] - figura | Plik:Baldram - kapliczka.jpg|[[Baldram]] - figura | ||
| − | |||
Plik:Nowy Dwór - krzyż.jpg|[[Nowy Dwór]] - krzyż | Plik:Nowy Dwór - krzyż.jpg|[[Nowy Dwór]] - krzyż | ||
Plik:Obory - krzyż.jpg|[[Obory]] - krzyż | Plik:Obory - krzyż.jpg|[[Obory]] - krzyż | ||
| + | Plik:Janowo - krzyż.JPG|[[Janowo]] - krzyż i figura | ||
| + | Plik:Mareza - krzyż.JPG|[[Mareza]] - krzyż | ||
| + | Plik:Tychnowy - grota.jpg|[[Tychnowy]] - grota - 1977r. | ||
| + | Plik:Tychnowy - kapliczka.jpg|[[Tychnowy]] - kapliczka - 1853r. | ||
| + | Plik:Tychnowy kapliczka M.jpg|[[Tychnowy]] - kapliczka Matki Bożej - 1883r. | ||
| + | Plik:Tychnowy - figura.jpg|[[Tychnowy]] - figura św. Floriana - 2014r. | ||
Plik:Ośno - krzyż.jpg|[[Ośno]] - krzyż | Plik:Ośno - krzyż.jpg|[[Ośno]] - krzyż | ||
Plik:Ośno - grota.jpg|[[Ośno]] - grota | Plik:Ośno - grota.jpg|[[Ośno]] - grota | ||
| − | |||
Plik:Rakowiec - krzyż.jpg|[[Rakowiec]] - krzyż | Plik:Rakowiec - krzyż.jpg|[[Rakowiec]] - krzyż | ||
| − | Plik: | + | Plik:Rakowieckie Pole - krzyż.JPG|[[Pole Rakowieckie]] - krzyż |
| − | Plik: | + | Plik:Rozpędziny - kapliczka.jpg|[[Rozpędziny]] - kapliczka |
| − | Plik: | + | Plik:Górki-krzyż.jpg|[[Górki]] - Osiedle - krzyż |
| − | + | Plik:Piekarniak - kapliczka.jpg|[[Kamionka]] - kapliczka | |
| − | Plik: | + | Plik:Piekarski Młyn 11.JPG|Piekarski Młyn [[Piekarniak]] |
| − | + | Plik:Kamionka - krzyż.jpg|[[Kamionka]] - krzyż - 1989r. | |
| − | Plik: | + | Plik:Kapliczka-Kamionka.jpg|[[Kamionka]] - kapliczka na posesji |
| − | Plik: | + | Plik:Miłosna - grota.jpg|[[Osiedle Miłosna w Kwidzynie|Miłosna]] - grota |
| − | + | Plik:Nowa Wieś - krzyż.jpg|[[Nowa Wieś Kwidzyńska]] - krzyż | |
| − | Plik: | + | Plik:Podzamcze - kapliczka.jpg|[[Podzamcze]] - kapliczka 2014r. |
| − | + | Plik:Podzamcze krzyż.jpg|[[Podzamcze]] - krzyż | |
| − | Plik: | + | Plik:Dubiel-krzyż.jpg|[[Dubiel]] - krzyż |
| − | Plik: | + | Plik:Brokowo-krzyż.jpg|[[Brokowo]] - krzyż |
| − | Plik: | + | Plik:Brachlewo-krzyż.jpg|[[Brachlewo]] - krzyż 2009r. |
| − | + | </gallery> | |
| − | Plik: | + | |
| − | Plik: | + | ==Gmina Sadlinki== |
| − | + | <gallery> | |
| − | Plik: | + | |
| − | Plik: | + | |
Plik:Sadlinki - kapliczka.jpg|[[Sadlinki]] - św. Florian w kapliczce | Plik:Sadlinki - kapliczka.jpg|[[Sadlinki]] - św. Florian w kapliczce | ||
| − | Plik:Sadlinki - kapliczka ul. Grudziądzka.jpg|[[ | + | Plik:Sadlinki - kapliczka ul. Kwidzyńska.jpg|[[Sadlinki]] - kapliczka ul. Kwidzyńska |
| + | Plik:Karpiny - kapliczka.jpg|[[Sadlinki]] - kapliczka ul. Grudziądzka | ||
| + | Plik:Białki - kapliczka.jpg|[[Białki]] - kapliczka 1948r. | ||
| + | Plik:Okrągła Łąka - kapliczka.jpg|[[Okrągła Łąka]] - kapliczka - lata 60. XX w. | ||
Plik:Olszanica - kapliczka.jpg|[[Karpiny]] - kapliczka w lesie | Plik:Olszanica - kapliczka.jpg|[[Karpiny]] - kapliczka w lesie | ||
Plik:Karpiny - krzyż.jpg|[[Karpiny]] - krzyż | Plik:Karpiny - krzyż.jpg|[[Karpiny]] - krzyż | ||
| − | Plik: | + | Plik:Sadlinki - kapliczka ul. Grudziądzka.jpg|[[Olszanica]] - kapliczka |
| − | + | ||
Plik:Bronisławowo - krzyż1.jpg|[[Bronisławowo]] - krzyż od strony Nebrowa | Plik:Bronisławowo - krzyż1.jpg|[[Bronisławowo]] - krzyż od strony Nebrowa | ||
Plik:Bronisławowo - krzyż.jpg|[[Bronisławowo]] - krzyż od strony Olszanicy | Plik:Bronisławowo - krzyż.jpg|[[Bronisławowo]] - krzyż od strony Olszanicy | ||
Plik:Bronisławowo - kapliczka.jpg|[[Bronisławowo]] - kapliczka | Plik:Bronisławowo - kapliczka.jpg|[[Bronisławowo]] - kapliczka | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Plik:Wiśliny-kapliczka.jpg|[[Wiśliny]] - kapliczka - 1957r. | Plik:Wiśliny-kapliczka.jpg|[[Wiśliny]] - kapliczka - 1957r. | ||
Plik:Nebrowo Wielkie-kapliczka.jpg|[[Nebrowo Wielkie]] - kapliczka - 1986r. | Plik:Nebrowo Wielkie-kapliczka.jpg|[[Nebrowo Wielkie]] - kapliczka - 1986r. | ||
| Linia 69: | Linia 68: | ||
Plik:Grabówko-kapliczka.jpg|[[Grabówko]] - kapliczka | Plik:Grabówko-kapliczka.jpg|[[Grabówko]] - kapliczka | ||
Plik:Grabowo-kapliczka.jpg|[[Grabowo]] - kapliczka - 2006r. | Plik:Grabowo-kapliczka.jpg|[[Grabowo]] - kapliczka - 2006r. | ||
| − | |||
Plik:Rusinowo-kapliczka.jpg|[[Rusinowo]] - kapliczka - 1955r. | Plik:Rusinowo-kapliczka.jpg|[[Rusinowo]] - kapliczka - 1955r. | ||
Plik:Glina-kapliczka.jpg|[[Glina]] - kapliczka - 1946r. | Plik:Glina-kapliczka.jpg|[[Glina]] - kapliczka - 1946r. | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Gmina Gardeja== | ||
| + | <gallery> | ||
Plik:Gardeja ul Piastowska-krzyż.jpg|[[Gardeja]] ul. Piastowska - krzyż | Plik:Gardeja ul Piastowska-krzyż.jpg|[[Gardeja]] ul. Piastowska - krzyż | ||
| + | Plik:Gardeja ul.Pszenna.jpg|[[Gardeja]] - kapliczka - 1946r. | ||
| + | Plik:Zebrdowo - kapliczka.JPG|[[Olszówka]] - kapliczka | ||
Plik:Czarne Dolne - kapliczka.jpg|[[Czarne Dolne]] - kapliczka - 2009r. (na miejscu starej) | Plik:Czarne Dolne - kapliczka.jpg|[[Czarne Dolne]] - kapliczka - 2009r. (na miejscu starej) | ||
Plik:Czarne Dolne - grota.jpg|[[Czarne Dolne]] - grota z M.B. Różańcową | Plik:Czarne Dolne - grota.jpg|[[Czarne Dolne]] - grota z M.B. Różańcową | ||
| Linia 82: | Linia 86: | ||
Plik:Rozajny-krzyż2.jpg|[[Rozajny]] - krzyż | Plik:Rozajny-krzyż2.jpg|[[Rozajny]] - krzyż | ||
Plik:Cygany-kapliczka.jpg|[[Cygany]] - kapliczka | Plik:Cygany-kapliczka.jpg|[[Cygany]] - kapliczka | ||
| − | Plik:Szczepkowo - kapliczka.jpg|[[Szczepkowo]] - kapliczka | + | Plik:Szczepkowo - kapliczka.jpg|[[Szczepkowo]] - kapliczka w 2015r. |
| − | Plik:Zebrdowo - krzyż.jpg|[[Zebrdowo]] - krzyż | + | Plik:Szczepkowo2016.jpg|[[Szczepkowo]] - figura w 2016r. |
| − | Plik: | + | Plik:Zebrdowo - krzyż.jpg|[[Zebrdowo]] - krzyż, w kierunku Cygan |
| − | Plik: | + | Plik:Otoczyn - kapliczka.jpg|[[Otoczyn]] - kapliczka |
| − | Plik: | + | Plik:Otoczyn-krzyż.jpg|[[Otoczyn]] - krzyż |
| + | Plik:Albertowo - krzyż.jpg|[[Albertowo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Klasztorek - krzyż.jpg|[[Klasztorek]] - krzyż | ||
| + | Plik:Czachówek-kapliczka.jpg|[[Czachówek]] - kapliczka 2015r. | ||
| + | Plik:Karolewo-krzyż.jpg|[[Karolewo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Wracławek - kapliczka.jpg|[[Wracławek]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Trumieje - JPII.jpg|[[Trumieje]] - figura Jana Pawła II | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Gmina Prabuty== | ||
| + | <gallery> | ||
| + | Plik:Prabuty - figura.jpg|[[Prabuty]] - figura 1946r. | ||
| + | Plik:Gdakowo krzyż.jpg|[[Gdakowo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Gilwa kapliczka.jpg|[[Gilwa]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Gilwa Mała krzyż.jpg|[[Gilwa Mała]] - krzyż | ||
| + | Plik:Gonty kapliczka.jpg|[[Gonty]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Gonty krzyż.jpg|[[Gonty]] - krzyż | ||
| + | Plik:Gonty Małe.jpg|Gonty Małe - kapliczka | ||
| + | Plik:Kołodzieje kapliczka.jpg|[[Kołodzieje]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Rodowo grota.jpg|[[Rodowo]] - grota | ||
| + | Plik:Rodowo krzyż.jpg|[[Rodowo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Rodowo kapliczka wśw.jpg|[[Rodowo]] - kapliczka Wszystkich Świętych 2017r. | ||
| + | Plik:Rodowo świątek1.jpg|[[Rodowo]] świątek 1 | ||
| + | Plik:Rodowo świątek2.jpg|[[Rodowo]] świątek 2 | ||
| + | Plik:Sypanica krzyż.jpg|[[Sypanica]] - krzyż | ||
| + | Plik:Stańkowo - kapliczka.jpg|[[Stańkowo]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Pilichowo - kapliczka.jpg|[[Pilichowo]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Pilichowo - krzyż.jpg|[[Pilichowo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Trumiejki - kapliczka.jpg|[[Trumiejki]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Obrzynowo - figura1.jpg|[[Obrzynowo]] - figura | ||
| + | Plik:Obrzynowo - figura2.jpg|[[Obrzynowo]] - figura 1967r. | ||
| + | Plik:Jakubowo - krzyż.jpg|[[Jakubowo]] - krzyż | ||
| + | Plik:P1110163.JPG|[[Górowychy]] - kapliczka | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | ==Gmina Ryjewo== | ||
| + | <gallery> | ||
| + | Plik:Ryjewo - figura.jpg|[[Ryjewo]] - figura | ||
| + | Plik:Ryjewo - kapliczka.jpg|[[Ryjewo]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Ryjewo - krzyż.jpg|[[Ryjewo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Barcice - krzyż.jpg|[[Barcice]] - krzyż | ||
| + | Plik:Barcice - krzyż2.jpg|[[Barcice]] - krzyż | ||
| + | Plik:Jarzębina - krzyż.jpg|[[Jarzębina]] - krzyż | ||
| + | Plik:Mątowskie Pastwiska - krzyż.jpg|[[Mątowskie Pastwiska]] - krzyż | ||
| + | Plik:Rudniki - kapliczka.jpg|[[Rudniki]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Straszewo-kapliczka.jpg|[[Straszewo]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Straszewo-kapliczka2.jpg|[[Straszewo]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Straszewo-kapliczka3.jpg|[[Straszewo]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Straszewo-krzyż.jpg|[[Straszewo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Straszewo-krzyż2.jpg|[[Straszewo]] - krzyż | ||
| + | Plik:Trzciano-kapliczka.jpg|[[Trzciano]] - kapliczka | ||
| + | Plik:Trzciano-krzyż.jpg|[[Trzciano]] - krzyż | ||
| + | Plik:Klecewko - krzyż.jpg|[[Klecewko]] - krzyż | ||
| + | Plik:Mątki - krzyż.jpg|[[Mątki]] - krzyż | ||
| + | Plik:Jałowiec krzyż.jpg|[[Jałowiec]] - krzyż | ||
| + | Plik:Gurcz krzyż.jpg|[[Gurcz]] - krzyż | ||
| + | Plik:Gurcz kapliczka.jpg|[[Gurcz]] - kapliczka | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Źródło== | ==Źródło== | ||
* Zdjęcia współczesne - Rachel, Andriu i Komin | * Zdjęcia współczesne - Rachel, Andriu i Komin | ||
| − | + | * Zdjęcie "Kapliczka Wszystkich Świętych" - Rodowo 2017r - dzięki uprzejmości administratora strony fb "Parafia Rodowo" | |
[[Kategoria: Zabytki]] | [[Kategoria: Zabytki]] | ||
Aktualna wersja na dzień 11:33, 25 wrz 2020
Krzyże przydrożne, kapliczki oraz figury świętych ustawione w plenerze powiatu kwidzyńskiego są świadectwem naszej tysiącletniej tradycji chrześcijańskiej. W nie każdej wsi je zobaczymy, ale tam gdzie są, stoją otulone drzewami lub kępami krzewów, często ogrodzone metalowym, kutym płotkiem. Stanowią widomy znak wiary i pobożności mieszkańców. Wszystkie są zadbane i przyozdobione. Najpiękniej wyglądają w maju.
O ile krzyże przydrożne stawiano najczęściej na rozstajach dróg lub granicach wsi, o tyle kapliczki powstawały i powstają w czyjejś intencji, często w ramach podziękowania za łaskę Boską bądź dla upamiętnienia jakiegoś wydarzenia. Na początku XX wieku w Górkach na terenie posiadłości państwa Kowalskich w miejscu gdzie styka się róg parku dworskiego z wypływającym tam źródełkiem przy drodze do Prabut znajdowała się kapliczka Bartłomieja, którą dziedziczka majątku upamiętniła pewne tragiczne wydarzenie (wypadek samochodowy, w którym ona z dzieckiem ocalała, ale zginął jej kierowca). Kapliczka była zbudowana z kamieni z małymi witrażowymi okienkami z szybkami oprawionymi w ołów, z figurką Madonny z Lourdes wykonaną ze sztucznego kamienia we wnętrzu. Kapliczka ta nie przetrwała do naszych czasów, jednak pozostaje jeszcze w ludzkiej pamięci. Tak jak nieistniejąca kapliczka w Górkach, tak i każda inna posiada własną historię i swych fundatorów. Przykładem może być piękna kapliczka z figurą Matki Boskiej postawiona w 2002 roku w Białkach, na ziemi pana Wieczorka, zbudowana przez rodziny: Kamińskich, Krupów i Gutmańskich lub krzyż w Klasztorku wkopany przez Józefa Kuźmę w 1945r., obok którego w 2002r. Halina Wilczek postawiła figurę Matki Bożej. Stary drewniany krzyż zastąpiono metalowym w 2010r., a aktu poświęcenia dokonał ks. Eugeniusz Potoniec.
Najstarszą kapliczką w powiecie jest kapliczka stojąca w Tychnowach. Zbudowana z granitowego kamienia i cegły, w niszy za szklaną taflą skrywa figurę św. Rocha, orędownika od zaraźliwych chorób. Pierwotnie była tam figura drewniana (teraz przechowywana w kościele), dziś gipsowa bądź cementowa lekko kiczowata. Na wyższym poziomie, pod czterospadowym daszkiem usadowiony jest najważniejszy symbol wiary chrześcijańskiej, Jezus ukrzyżowany, w rdzawym kolorze. Całość wieńczy chorągiewka z datą 1853. Następną w kolejności chronologicznej jest kapliczka w Straszewie z datą na chorągiewce 1854, potem krzyż w Trzcianie z datą 1863 i kapliczka, również w Trzcianie, z wyrytym w kamieniu napisem: Anno 1882. Zaledwie rok młodszą jest kapliczka Matki Bożej usytuowana na przykościelnym cmentarzu w Tychnowach. Jej fundatorem jest ks. Piotr Baranowski.
Chorągiewki niezwykle pomocne w datowaniu, z datą 1946, znajdują się na kapliczce w Korzeniewie i na krzyżu w Marezie. Rok 1947 widnieje na kapliczce w Krzykosach. Ludzka pamięć jest zawodna, więc czasem pomocna w datowaniu jest wmurowana tablica. W Baldramie, pod figurą Matki Bożej czytamy: "Rok Święty 1950. Pod Twoją obronę uciekamy się Święta Boża Rodzicielko. Bedrony", w Glinie pod kapliczką widnieje napis:"Fundacja P.S.L. Drążkowo w maju 1946", a w Cyganach przeczytamy, że kapliczkę ufundował "Związek M.W.R.P. WICI - Cyganowo 1947" (Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej "WICI").
Ciekawą historię posiada figura w Janowie. Na postumencie jest przytwierdzona tablica, na której widnieje data 2000. Tablica informuje też, że "...Dla uczczenia wygranego plebiscytu w Janowie, w roku 1922 mieszkańcy wsi postawili w tym miejscu figurkę Matki Bożej, która w 1939r. została zniszczona. W 80 rocznicę plebiscytu mieszkańcy parafii Janowo ufundowali replikę tamtej figurki". Pierwowzór pomnika powstał z inicjatywy proboszcza Ignacego Niklasa i fundatorów wymienionych w akcie erekcyjnym: Augustyna Czyżewskiego, Tadeusza Tollika, Józefa Krajnika, Anastazego Wygockiego, Andrzeja Napiontka. Ciekawostką tego aktu jest fakt wymienienia z nazwiska osób przeciwnych budowie tego pomnika.
Przyglądając się figurom ustawionym wewnątrz nisz naszych kapliczek zauważymy, że w większości patronuje im Najświętsza Panienka. W mniejszości pozostają inni święci jak: św. Katarzyna, św. Józef czy nawet św. Florian. Pod tym względem wyjątkowa jest kapliczka Wszystkich Świętych koncepcji profesora Mariusza Białeckiego, którą w centrum Rodowa poświęcił ks. Andrzej Mamajek 31 października 2017 roku.
Te przykłady małej architektury sakralnej warte są etnograficznego opracowania. Tego zadania podjęło się Towarzystwo Miłośników Ziemi Kwidzyńskiej wydając sukcesywnie od 2016 roku książeczki pod wspólnym tytułem "Kultura materialna Ziemi Kwidzyńskiej" zawierające zdjęcia i opisy kapliczek powiatu kwidzyńskiego.
Spis treści[ukryj] |
Gmina Kwidzyn
Korzeniewo - kapliczka
Lipianki - kapliczka
Lipianki - krzyż
Licze - krzyż
Baldram - figura
Nowy Dwór - krzyż
Obory - krzyż
Janowo - krzyż i figura
Mareza - krzyż
Tychnowy - grota - 1977r.
Tychnowy - kapliczka - 1853r.
Tychnowy - kapliczka Matki Bożej - 1883r.
Tychnowy - figura św. Floriana - 2014r.
Ośno - krzyż
Ośno - grota
Rakowiec - krzyż
Pole Rakowieckie - krzyż
Rozpędziny - kapliczka
Górki - Osiedle - krzyż
Kamionka - kapliczka
Piekarski Młyn Piekarniak
Kamionka - krzyż - 1989r.
Kamionka - kapliczka na posesji
Miłosna - grota
Nowa Wieś Kwidzyńska - krzyż
Podzamcze - kapliczka 2014r.
Podzamcze - krzyż
Dubiel - krzyż
Brokowo - krzyż
Brachlewo - krzyż 2009r.
Gmina Sadlinki
Sadlinki - św. Florian w kapliczce
Sadlinki - kapliczka ul. Kwidzyńska
Sadlinki - kapliczka ul. Grudziądzka
Białki - kapliczka 1948r.
Okrągła Łąka - kapliczka - lata 60. XX w.
Karpiny - kapliczka w lesie
Karpiny - krzyż
Olszanica - kapliczka
Bronisławowo - krzyż od strony Nebrowa
Bronisławowo - krzyż od strony Olszanicy
Bronisławowo - kapliczka
Wiśliny - kapliczka - 1957r.
Nebrowo Wielkie - kapliczka - 1986r.
Nebrowo Wielkie - kapliczka - 1989r.
Nebrowo Małe - kapliczka - lata 90. XX w.
Kaniczki - krzyż
Grabówko - kapliczka
Grabowo - kapliczka - 2006r.
Rusinowo - kapliczka - 1955r.
Glina - kapliczka - 1946r.
Gmina Gardeja
Gardeja ul. Piastowska - krzyż
Gardeja - kapliczka - 1946r.
Olszówka - kapliczka
Czarne Dolne - kapliczka - 2009r. (na miejscu starej)
Czarne Dolne - grota z M.B. Różańcową
Czarne Małe - krzyż
Krzykosy - kapliczka - 1947r.
Otłowiec - kapliczka
Otłówko - kapliczka
Rozajny - krzyż
Rozajny - krzyż
Cygany - kapliczka
Szczepkowo - kapliczka w 2015r.
Szczepkowo - figura w 2016r.
Zebrdowo - krzyż, w kierunku Cygan
Otoczyn - kapliczka
Otoczyn - krzyż
Albertowo - krzyż
Klasztorek - krzyż
Czachówek - kapliczka 2015r.
Karolewo - krzyż
Wracławek - kapliczka
Trumieje - figura Jana Pawła II
Gmina Prabuty
Prabuty - figura 1946r.
Gdakowo - krzyż
Gilwa - kapliczka
Gilwa Mała - krzyż
Gonty - kapliczka
Gonty - krzyż
Gonty Małe - kapliczka
Kołodzieje - kapliczka
Rodowo - grota
Rodowo - krzyż
Rodowo - kapliczka Wszystkich Świętych 2017r.
Rodowo świątek 1
Rodowo świątek 2
Sypanica - krzyż
Stańkowo - kapliczka
Pilichowo - kapliczka
Pilichowo - krzyż
Trumiejki - kapliczka
Obrzynowo - figura
Obrzynowo - figura 1967r.
Jakubowo - krzyż
Górowychy - kapliczka
Gmina Ryjewo
Ryjewo - figura
Ryjewo - kapliczka
Ryjewo - krzyż
Barcice - krzyż
Barcice - krzyż
Jarzębina - krzyż
Mątowskie Pastwiska - krzyż
Rudniki - kapliczka
Straszewo - kapliczka
Straszewo - kapliczka
Straszewo - kapliczka
Straszewo - krzyż
Straszewo - krzyż
Trzciano - kapliczka
Trzciano - krzyż
Klecewko - krzyż
Mątki - krzyż
Jałowiec - krzyż
Gurcz - krzyż
Gurcz - kapliczka
Źródło
- Zdjęcia współczesne - Rachel, Andriu i Komin
- Zdjęcie "Kapliczka Wszystkich Świętych" - Rodowo 2017r - dzięki uprzejmości administratora strony fb "Parafia Rodowo"
