Białki

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Białki na mapie
UNIQ72bb679e1bcfe5d-googlemap-00000000-QINU

Białki – (dawn. niem. Bialken/Weissenkrug) wieś na nad rzeką Liwą położona w powiecie kwidzyńskim, w gminie Sadlinki. Białki leżą na trasie linii kolejowej Malbork-Kwidzyn-Grudziądz i przy drodze wojewódzkiej nr 532.

Spis treści

[ukryj]

1 Historia
2 Galeria
3 Zapisy nazewnictwa
4 Zobacz też
5 Źródła

Historia

W roku 1394 biskup Jan zezwolił swojemu słudze Janowi Lemanowi (Lóman) na zbudowanie młyna olejnego na Liwie. Leman miał tłoczyć olej dla wszystkich dworów biskupich oraz uiszczać roczny czynsz w wysokości siedmiu grzywien. W 1481 roku biskup Jan IV zezwolił Brosianowi (Ambrożemu) Neumarktowi postawić nad Liwą karczmę (dawn. niem. Krug Bialken?), w której prowadzono sprzedaż piwa gdańskiego i elbląskiego. Po sekularyzacji Białki stały się osadą książęcą. Zarówno młyn (dawn. niem. Mühle Bialken), jak i karczmę na mocy przywileju z 1559 roku prowadził Schmit. Potem książę pozbył się posiadłości, odsprzedając ją Rębowskiemu. W XVIII wieku właścicielem osady był szlachcic Henryk von Groeben. Należały także do niej 22 morgi ziemi, zwanej Żuławką (dawn. niem. Sulawken). Następnie osadę przejęła pruska Kamera. W roku 1787, po wzięciu pod uprawę pastwisk i nieużytków, we wsi było siedem łanów, na których gospodarowało 36 mieszkańców. Szybszy rozwój Białek nastąpił po uwłaszczeniu. W 1885 roku wieś zajmowała 450 ha i liczyła 312 mieszkańców. W roku 1905 osadę zamieszkiwało 285, a w 1910r. - 353 mieszkańców. W ramach akcji zniemczania nazw miejscowych od połowy 1938 r. Białki nazwano Weissenkrug. W 1939 roku było tu 175 gospodarstw domowych, w których mieszkało 438 osób. Po drugiej wojnie światowej pierwszym sołtysem został Apolinary Wierzbicki (1945-1948), następnie Julian Stasiewicz (1948-1968).

Zmiana dotychczasowej nazwy Weissenkrug na Białki ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946r. (Monitor Polski Nr 142, poz. 262).

W 1946 roku zorganizowano w Białkach czteroklasową szkołę podstawową. W 1970 roku wieś liczyła 455 mieszkańców.

Galeria

Przystanek kolejowy w Białkach
11 marzec 2001. Fot. Lyck
10 lipiec 2005.
Styczeń 2008
Białki 2012r.
Białki 2012r.

Zapisy nazewnictwa

1481 - Bialken (ZtM)
1572 - Białki (Kęt)
1790 - Bialken (Srt)
1880 - Białki (SG)
inne spotykane formy (Vorwerk Bialken, Weisenkrug, Weissenkrug, Krug Bialken, Weißenkrug (od 16.07.1938), Białkowo)