Brokowo
|
UNIQ29fc7c2479693c46-googlemap-00000000-QINU |
| Brokowo na mapie |
|---|
Brokowo (dawn. niem. Brakau) - wieś w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn.
Spis treści[ukryj] |
Historia
Osada w okresie przedlokacyjnym nosiła polską nazwę dzierżawczą Brokowo (pochodzącą od imienia lub przezwiska Broch z sufiksem -ow), dopiero wpływy niemieckie spowodowały zapis w formie Brakow. Taka forma nazwy wskazuje na polskość tutejszego osadnictwa w XIII wieku. Niektórzy badacze nazw miejscowych, klasyfikują jednak nazwę wsi typu Brokowo do celtyckiego (A. Pogodina) lub nawet iliryjskiego (M. Walde-Pokorny)pochodzenia. W 1236 roku obszar Brokowa znajdował się na skraju dóbr, które były w posiadaniu Dytrycha von Diepenau, później nazwanych tychnowskimi. W drugiej połowie XIII wieku, między rokiem 1250 a 1294 rokiem obszar zarówno Wielkiego jak i Małego Brokowa (identycznego z późniejszą Kamionką), znalazł się w granicach politycznych dominium biskupstwa pomezańskiego.
W 1303 roku ówczesny właściciel tych ziem, Dytrych von Stango, nadał pola w Brokowie sołtysowi Arnoldowi w celu lokowania wsi. Sołtys otrzymał co dziesiąty łan wolny od czynszu, trzecią część dochodów sądowych i wolną karczmę. Inni mieszkańcy, po jedenastu latach, mieli płacić roczny czynsz pół grzywny z łana. Trzy wolne łany wyznaczono na uposażenie kościoła parafialnego. Jan Brokow (członek kapituły pomezańskiej) w latach sześćdziesiątych XIV wieku został plebanem brokowskim. Pod koniec drugiej połowy XIV w, między rokiem 1385 a 1396, po podziale ziem tychnowskich Brokowo znalazło się w rękach rodziny Hannosa (Janusza [?]) z Przeczna, pochodzącego z ziemi chełmińskiej. Wieś została sprzedana kapitule pomezańskiej za 453 grzywny, dziesięć denarów i tyleż skojców w 1396 roku.
Młyn, założony tutaj mimo wielu sporów z kapitułą, został przekazany biskupstwu, które zachowało zwierzchność nad wsią i zastrzegło sobie uiszczanie przez kmieci, jak dotychczas, korca biskupiego i stróży (Wargeld). W niewyjaśnionych do końca okolicznościach Brokowo powróciło w posiadanie Hannosa, gdyż w 1405 roku kapituła wystawiła mu nowy przywilej na wieś. W roku 1541 po zniszczeniach wojennych książę ponownie lokował wieś na 40 łanach. Brakowało tu jednak osadników i dlatego też przez cały XVI wiek użytkowano tylko 23 łany.
Po kolejnych zniszczeniach wojennych XVII wieku zarząd dóbr książęcych sprzedał wieś w ręce prywatne. Pod wpływem działalności Kretkowskiego, w sąsiednich dobrach, oraz ustaw państwowych z 1821 roku chłopów oczynszowano. W roku 1788 uzyskali oni użytkowane przez siebie nadziały w dziedziczne władanie. W 1885 roku wieś miała 538 ha, mieszkało tu 369 osób. W roku 1905 osadę zamieszkiwało 316, a w 1910r. - 297 mieszkańców, w tym 138 Polaków. W roku 1939 Brokowo liczyło 128 gospodarstw domowych i 583 mieszkańców.
Po II wojnie światowej wieś zwano Brukawa, od 1955 roku Brokowo. W latach 1945-1951 mieściła się tu siedziba zarządu gminnego, potem Gminnej Rady Narodowej. Pierwszym wójtem i następnie przewodniczącym GRN był Władysław Wieczorek.
Już w 1945 roku powstała tu szkoła podstawowa. Utworzony w 1946 roku PGR szybko rozbudował się i unowocześnił, i w roku 1974 powstał tu zakład hodowlano-łowiecki, w którym rozwinięto hodowlę bażanta i dzikich kaczek.
Zmiana dotychczasowej nazwy Brakau na Brokowo ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947r. (Monitor Polski Nr 111, poz. 719).
W 1970 roku w Brokowie mieszkało 206 osób.
Przed reformą administracyjną kraju, w latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa elbląskiego.
W latach 1987-2001 w Brokowie mieściła się siedziba firmy MSU sp.z o.o. będącej europejskim liderem w produkcji podeszw. W tamtych latach firma dawała zatrudnienie kilkuset osobom z okolic Kwidzyna.
Teraźniejszość
Stan ludności na dzień 31 grudnia 2007 roku: 177 osób.
Sołtys (2012): Joanna Loster
Brokowo 11/5
82-500 Kwidzyn
tel. 55 262 87 97 lub 609 194 285
Poprzednio funkcję sołtysa pełnił Jacek Brzózy.
Zapisy nazewnictwa
- 1294 - Brokowe (PUB) też (CDPr) i (UBP)
- 1303 - Brocow (UBP)
- 1323 - Brockow (PUB) też (CDPr)
- 1327 - Brokow (UBP)
- 1541 - Brakaw (UBP)
- 1564 - Brakau (UBP)
- 1790 - Brackau (Srt)
- 1880 - Brokowo (SG)
- 1945 - Brakau (R)
- 1951 - Brokowo (R)
- inne spotykane formy (Brackowe, Brokawa, Braakau, Gut Brakau)
Zobacz też
Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego
Źródła
- Kwidzyn. Z dziejów miasta i okolic
- H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego Gdańsk 1980
- http://www.westpreussen.de/
- Monitor Polski - Rocznik 1947 Nr 111
|
