Młynisko

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Młynisko na mapie
UNIQ618695d63b9808b2-googlemap-00000000-QINU

Młynisko (dawn. niem. Schörnsteinmühle/Schornsteinmühle) - wieś w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Prabuty.

Spis treści

[ukryj]

1 Historia
2 Zapisy nazewnictwa
3 Zobacz też
4 Źródła

Historia

Na pograniczu gminy Prabuty i gminy Kwidzyn, po obu stronach Liwy znajduje się Las Kwidzyński. Do 1918 zwany Lasem Królewskim (dawn. niem. Königswald). W latach 1918 – 1945 znany pod nazwą Las Pruski (dawn. niem. Preussischwald). Było tam kilka osad, młyny, tartak, leśniczówka, zajazd, restauracja i dom wczasowy.

Na zachód od Prabut, w zakolu Liwy, leżała osada robotników leśnych – Liszki (dawn. niem. Waldkathen), czyli Leśne Chaty, licząca sześć budynków. Osadę tą wymieniano w dokumentach od połowy XIX wieku. Według legendy tu miało być wyjście z tunelu prowadzącego z zamku prabuckiego i przechodzącego pod jeziorem Liwieniec. Obok leżała osada Gąski (dawn. niem. Ganshof).

Dalej na zachód mieścił się, wymieniany już w 1599 roku, Stary Młyn (dawn. niem. Alte Walkmühle), przy którym stał tartak, zajazd dla gości i gospodarstwo. Tylko jeden kilometr dzielił Stary Młyn od Nowego Młyna (dawn. niem. Neue Walkmühle). Oba młyny pochodziły z XVIII wieku. Na początku XX wieku powstał tu kurort. Wybudowano hotel z trzydziestoma pokojami, muszlę koncertową, a w 1939 roku amfiteatr. Istniał tu piękny ogród. Od 1927 roku wybudowano tu własną elektrownię wodną z podwójną turbiną.

Trzeci młyn, Młynisko (dawn. niem. Schörnsteinmühle) leżący około 6 kilometrów od Prabut powstały w 1647 roku, to majątek z młynem liczący 450 mórg ziemi, który istniał co najmniej od 1772 roku i cały czas był w posiadaniu rodziny Holzt.

Nazwa Schörnsteinmühle wzięła się podobno stąd, że kiedy pewnego razu pożar zniszczył gospodarstwo domowe, ocalał jedynie młyn oraz komin między młynem a zniszczonym domem. Ów ocalały komin i zabudowania młyńskie dały zatem nazwę założeniu.

W roku 1905 majątek zamieszkiwało 49, a w 1910r. - 41 mieszkańców.

Wszystkie w/w miejscowości połączono w 1928 roku w jedną gminę liczącą w 1933 roku 156 mieszkańców.

W okolicach Młyniska znajdował się cmentarz z drugiej połowy XIX wieku. Zlokalizowany na wzniesieniu, przy leśnej drodze łączącej Młynisko ze Szramowem. Do cmentarza prowadziła aleja obsadzona lipami, bukami i dębami.

Po II wojnie światowej wszystkie osady i urządzenia zostały zniszczone.

Zmiana dotychczasowej nazwy Schornsteinmühle (dawn. pow. suski) na Młynisko ustalona została Rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948r. (Monitor Polski nr 059, poz. 363).

Cmentarz w Młynisku jest zdewastowany. Na cmentarzu widnieją resztki ceglanego grobowca i ślady mogił. Zachowana jest aleja prowadząca do cmentarza. Drzewostan poprzerastany jest samosiewami.

Po Młynisku pozostała jedynie betonowa zapora piętrząca wodę. Obecnie jest tam jaz i mała elektrownia wodna.

Ludność: 2007 rok - 5 osób