Górowychy

Wersja z 18:44, 21 maj 2012

Górowychy – (dawn. niem. Gross Sonnenberg/Sonnenberg in Westpr.) - wieś w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Prabuty.

Historia

Wieś sołecka położona w północnej części gminy, na północ od Prabut, na terenie falistym, z nielicznymi oczkami wodnymi. Ulokowana na wysokim brzegu rozciągającego się od południowego wschodu jeziora Dzierzgoń.

Pierwsza wzmianka o terenach Górowych (bona Algaudas) zamieszkanych przez Prusów pochodzi z 1260 roku.

W 1303 roku wymieniono Prusów z nazwiska. Zamieszkiwali tu: Algande, Bundo, Sarchz i Stanko.

W dokumencie z 1388 odnotowano transakcję kupna majątku od Prusa Buntobe przez bp Mikołaja.

Po sekularyzacji Górowychy przejmuje w 1527 roku Hans Queiss, brat pierwszego luterańskiego bp Erharda. W owym czasie mieszkali tu prawie wyłącznie ewangelicy.

W czasie najazdu Szwedów w latach dwudziestych XVII wieku poczyniono na tym terenie znaczne szkody.

W wyniku nadania elektora Jerzego Wilhelma z 1630 roku Górowychy liczące 17 łanów stały się wsią należącą do Prabut z określonymi szczegółowo należnymi opłatami i świadczeniami rocznymi. Jedynie 2 łany sołtysa były zwolnione z opłat. W tym czasie istniała we wsi karczma.

Prabuty dzięki reformom regulacyjnym, w 1826 roku na nowo ustaliły z chłopami wysokość czynszu.

W roku 1864 na 129 osób 12 było katolikami, a 117 ewangelikami. W tym czasie obszar wsi wynosił 1277 morgi. W latach 1885–1905 powierzchnia wsi wzrosła z 326 hektarów do 562,9 ha.

Wieś posiadała szkołę jednoklasową.

W 1923 roku Górowychy zostały zelektryfikowane. W 1933 roku zaś wybudowano dwukilometrowy odcinek drogi łączący wieś z drogą do Prabut.

Rok 1928, to rok połączenia Górowych z Górowychami Małymi i Antoninem w jedną gminę liczącą w 1943 roku 300 mieszkańców w 50 gospodarstwach domowych, mającą łącznie 767 ha ziemi.

W 1943 roku Rosjanie po wkroczeniu do Górowych spalili tu szkołę i wiele gospodarstw.

Przed 1945 rokiem gospodę wiejską, nazywaną Kasyno, prowadziła rodzina o polskim nazwisku Szukowski. W tym czasie wieś miała 11 dużych zagród chłopskich. We wsi mieszkali też rzemieślnicy. Kilka domów należało do robotników rolnych. Do wsi należało kilka gospodarstw położonych wśród pól (wybudowania), na północ od wsi. Na południowy zachód od wsi znajdował się cmentarz. Nie był to jednak cmentarz wsi Górowychy, lecz osady i folwarku Popówko (dawn. niem. Popowken).

Zmiana dotychczasowej nazwy Sonnenberg in Westpr. (dawn. pow. suski) na Gorowychy ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947r. (Monitor Polski Nr 111, poz. 719).

Od 1945 do 1972 roku działała tu szkoła, a jej kierownikami byli: Eugeniusz Wierzbowski i Stefan Wisiński.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.

Zapisy nazewnictwa

• 1300 - Gorowyten (UBP)
• 1323 - Sunnenberg (PUB)
• 1388 - Sonnenberge (UBP)
• 1403 - Sonnenberg (UBP)
• 1527 - Sonperk (UBP)
• 1790 - Gross Sonnenberg (Srt)
• 1881 - Sonnenberg, Gorowychy (SG)
• 1941 - Gross Sonnenberg (NMS)
• 1945 - Sonnenberg (R)
• 1951 - Gorowychy (R)
• inne spotykane formy (Sobis, Sonnenberg in Westpreußen, Groß Sonnenberg, Górowychy Wielkie)

Ludność

Zobacz też

Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego

Źródła

• Przewodnik po Powiślu. Powiat Kwidzyński 2007
• "Studium Historyczno - Przestrzenne gminy Prabuty" Andrzej Milkiewicz, Elbląg 1994
• http://www.westpreussen.de/
• Monitor Polski - Rocznik 1947 Nr 111

== Obecnie Górowychy są miejscem w którym nie ma sklepu . Mleczarnia która została zamknięta jest miejscem zabaw dzieci xDTekst pochyłą czcionką

==