Benowo

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
(Różnice między wersjami)
(→Galeria)
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{|style="float:right; border: 1px solid grey; border-collapse:collapse; background:white;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5"
 
{|style="float:right; border: 1px solid grey; border-collapse:collapse; background:white;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5"
 
|
 
|
−
<googlemap version="0.9" lat="53.875404" lon="18.92189" type="map" selector="no">
+
<googlemap version="0.9" lat="53.87823801" lon="18.91777039" zoom="12" selector="yes">
 
(B) 53.894831, 18.927727, Benowo
 
(B) 53.894831, 18.927727, Benowo
 
</googlemap>
 
</googlemap>
Linia 7: Linia 7:
 
!|'''Benowo na mapie'''
 
!|'''Benowo na mapie'''
 
|}
 
|}
−
'''Benowo''' (dawniej: niem. ''Bönhoff'') - wieś w województwie pomorskim, w [[powiat kwidzyński|powiecie kwidzyńskim]], w [[Gmina Ryjewo|gminie Ryjewo]].
+
'''Benowo''' (dawn. niem. ''Bönhoff'') - wieś w województwie pomorskim, w [[powiat kwidzyński|powiecie kwidzyńskim]], w [[Gmina Ryjewo|gminie Ryjewo]].
  
 
==Historia==
 
==Historia==
  
−
Pierwsze zapiski z 1300 r. wymieniają Bynhow, 1404 r. Benenhoff, potem w XV-XVII w. Benhof, Benhowo, Benow, co oznaczało Pszczeli Dwór. Związane to było z pszczelarstwem, a ludność płaciła kośiołowi podatki w wysokości kilku beczek miodu rocznie. W XIV w. Zakon założył we wsi folwark do administrowania olbrzymimi lasami. W skład folwarku wchodziły tereny obecnej wsi Ryjewo. Hodowano konie i bydło rogate. W 1376 r. wymieniany jest mistrz Leśny podległy bezpośrednio komturowi z Malborka. Jego herbem były trzy zielone szyszki jodły. Używano też nazwy „Barenhof” (Niedźwiedzi Dwór), co świadczyłoby o występowaniu tych potężnych ssaków. Składowano tu też zboże, istniała karczma i stacja pocztowa. Na leśnej porębie zbierano siano z 17 łanów i 11 morgów. Działania wojenne w 1410 i 1414 r. zniszczyły całą okolicę i dwór odbudowano dopiero w 1416 r. Kolejne wojny w XV i XVI w. pustoszyły wieś, a dzieła zniszczenia dopełniały wylewy Wisły i Nogatu. Lustracja z 1565 r. mówi o pustej okolicy. Właścicielem tzw. Pastwisk Benowskich (w 1659 r. nazywanych Kalwińskimi) był na przełomie XVI i XVII w. Jerzy Baliński, a w 1608 r. jako dobra szkatułowe otrzymali je Loka i Łapiński, dworzanie Anny Wazówny.
+
Pierwsze zapiski z 1300 roku wymieniają Bynhow, 1404 rok - Benenhoff, potem w XV-XVII wieku Benhof, Benhowo, Benow, co oznaczało Pszczeli Dwór. Związane to było z pszczelarstwem, a ludność płaciła kościołowi podatki w wysokości kilku beczek miodu rocznie. W XIV wieku Zakon założył we wsi folwark do administrowania olbrzymimi lasami. W skład folwarku wchodziły tereny obecnej wsi [[Ryjewo]]. Hodowano konie i bydło rogate. W 1376 roku wymieniany jest mistrz Leśny podległy bezpośrednio komturowi z Malborka. Jego herbem były trzy zielone szyszki jodły. Używano też nazwy „Barenhof” (Niedźwiedzi Dwór), co świadczyłoby o występowaniu tych potężnych ssaków. Składowano tu też zboże, istniała karczma i stacja pocztowa. Na leśnej porębie zbierano siano z 17 łanów i 11 morgów. Działania wojenne w 1410 i 1414 roku zniszczyły całą okolicę i dwór odbudowano dopiero w 1416 roku Kolejne wojny w XV i XVI wieku pustoszyły wieś, a dzieła zniszczenia dopełniały wylewy [[Wisła|Wisły]] i [[Nogat|Nogatu]]. Lustracja z 1565 roku mówi o pustej okolicy. Właścicielem tzw. Pastwisk Benowskich (w 1659 roku nazywanych Kalwińskimi) był na przełomie XVI i XVII wieku Jerzy Baliński, a w 1608 roku jako dobra szkatułowe otrzymali je Loka i Łapiński, dworzanie Anny Wazówny.
  
−
Ponowny rozwój wsi nastąpił w XVII w. (15 chat) i nadal znajdowała się tu przeprawa przez Wisłę i Liwę, osada rybacka oraz karczma. Olbrzymia powódź z 1786 r. całkowicie zniszczyła wieś, którą odbudowano dopiero w pocz. XIX w., a po kolejnej powodzi w 1829 r. Benowo odbudowano na obecnym obszarze, dalej na wschód od Wisły i Liwy. W 1868 r. wieś liczyła 742 mieszkańców, w tym 477 katolików.
+
Ponowny rozwój wsi nastąpił w XVII wieku (15 chat) i nadal znajdowała się tu przeprawa przez [[Wisła|Wisłę]] i [[Liwa|Liwę]], osada rybacka oraz karczma. Olbrzymia powódź w 1786 roku całkowicie zniszczyła wieś, którą odbudowano dopiero w początkach XIX wieku, a po kolejnej powodzi w 1829 roku Benowo odbudowano na obecnym obszarze, dalej na wschód od [[Wisła|Wisły]] i [[Liwa|Liwy]]. W 1868 roku wieś liczyła 742 mieszkańców, w tym 477 katolików.
−
Na północny zachód od Benowa leży Tralewo [Tralauerweide], wymienione w 1400 r. jako Tralaw, a w 1750 r. Pastwiska Tralewskie. Była to wieś na prawie niemieckim, podlegała bezpośrednio Malborkowi. Tekla Bielińska nadała Tralewo w wieloletnią dzierżawę emfiteutyczną swojemu dworzaninowi Jerzemu Kalksteinowi.
+
  
−
Pobliskie Sołtyski (Schulzenweide) wymieniano w 1380 r. jako osadę służebną, zamieszkiwaną przez 18, a potem 16 wolnych chłopów podległych urzędowi w Sztumie, któremu dostarczano co roku słomę i siano. W 1789 r. było tam 5 dymów. Od pocz. XVIII w. wymieniano też Bliźnice (Bliefnitzerweide), których nazwa pochodzi od rodziny Bliewernitz. Jakub Bliewernitz był przed 1717 r. komisarzem w Dzierzgoniu, a potem burgrafem w Malborku.
+
Na północny zachód od Benowa leży [[Tralewo]] (dawn. niem. ''Tralauerweide''), wymienione w 1400 roku jako ''Tralaw'', a w 1750 roku ''Pastwiska Tralewskie''. Była to wieś na prawie niemieckim, podlegała bezpośrednio Malborkowi. Starościna sztumska, Tekla Bielińska nadała [[Tralewo]] w wieloletnią dzierżawę emfiteutyczną swojemu dworzaninowi Jerzemu Kalksteinowi.
  
−
Na pocz. XX w. Benowo połączono w jedną dosyć bogatą gminę z Sołtyskami oraz koloniami leśnymi Tralewo, Bliźnice i Kuliki (Karlsthal). W 1925 r. liczyła ona 615 mieszkańców, a w 1943 r. - 717 mieszkańców i 1486 ha, istniała szkoła i poczta.
+
Pobliskie [[Sołtyski]] (dawn. niem. ''Schulzenweide'') wymieniano w 1380 roku jako osadę służebną, zamieszkiwaną przez 18, a potem 16 wolnych chłopów podległych urzędowi w [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztum Sztumie], któremu dostarczano co roku słomę i siano. W 1789 roku było tam 5 dymów. Od początku XVIII wieku wymieniano też Bliźnice (dawn. niem. ''Bliefnitzerweide''), których nazwa pochodzi od rodziny Bliewernitz. Jakub Bliewernitz był przed 1717 rokiem komisarzem w [http://pl.wikipedia.org/wiki/Dzierzgo%C5%84 Dzierzgoniu], a potem burgrafem w [http://pl.wikipedia.org/wiki/Malbork Malborku].
  
−
W latach 1954-1972 była tu Gromadzka Rada Narodowa, której Prezydium przewodniczył Adolf Bator. Po II wojnie światowej działała szkoła podstawowa, którą kierowali: Emil Burzawa, Franciszek Łukaszewski.
+
W roku 1905 osadę zamieszkiwało 618, a w 1910r. - 566 mieszkańców.
 +
Na początku XX wieku Benowo połączono w jedną, dosyć bogatą gminę z [[Sołtyski|Sołtyskami]] oraz koloniami leśnymi [[Tralewo]], Bliźnice i [[Kuliki]] (dawn. niem. ''Karlsthal''). W 1925 roku liczyła ona 615 mieszkańców, a w 1943 roku - 717 mieszkańców i 1486 ha, istniała tu szkoła i poczta.
  
−
Przy końcu XIX w. Zbudowano też kościół ewangelicki z charakterystycznym hełmem dachowym, a obok cmentarz, Po ostatniej wojnie zbór został zdewastowany i opuszczony, Rozebrano go na cegłę w 1979 r.
+
W latach 1954 - 1972 była tu Gromadzka Rada Narodowa, której Prezydium przewodniczył Adolf Bator. Po II wojnie światowej działała szkoła podstawowa, którą kierowali: Emil Burzawa, Franciszek Łukaszewski.
  
−
Już w 1442 r. wymieniona była kaplica. W XIX w. miejscowymi katolikami opiekowali się księża z Pogorzałej Wsi i ze Sztumu. Od 1870 r. parafia katolicka.
+
Przy końcu XIX wieku zbudowano też kościół ewangelicki z charakterystycznym hełmem dachowym, a obok [[Cmentarz ewangelicki w Benowie|cmentarz]]. Po ostatniej wojnie zbór został zdewastowany i opuszczony. Rozebrano go na cegłę w 1979 roku.
 +
 
 +
Już w 1442 roku wymieniona była kaplica. W XIX wieku miejscowymi katolikami opiekowali się księża z [http://pl.wikipedia.org/wiki/Pogorza%C5%82a_Wie%C5%9B Pogorzałej Wsi] i ze [http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztum Sztumu]]. Od 1870 r. parafia katolicka.
 +
 
 +
Zmiana dotychczasowej nazwy ''Bönhoff'' (dawn. pow. sztumski) na '''Benowo''' ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947r. (Monitor Polski Nr 111, poz. 719).
  
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
−
'''"Zaułek Benowo"''' to nazwa ośrodka edukacji dla zrównoważonego rozwoju, prowadzonego przez [[Stowarzyszenie "Eko-Inicjatywa"]]. Ośrodek powstał w budynku dawnej szkoły podstawowej w Benowie.  
+
 
 +
'''"Zaułek Benowo"''' to nazwa ośrodka edukacji dla zrównoważonego rozwoju, prowadzonego przez [[Stowarzyszenie "Eko-Inicjatywa"]]. Ośrodek powstał w budynku dawnej szkoły podstawowej w Benowie.
 +
 
 +
==Zapisy nazewnictwa==
 +
 
 +
* 1376 - '''Benhoff''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#M|MAB]])
 +
* 1399 - '''Bynhoff''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#M|MAB]])
 +
* 1401 - '''Benhoffe''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#M|MAB]])
 +
* 1411 - '''Benhove''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#A|AMH]])
 +
* 1545 - '''Benhoff''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#M|MRP]])
 +
* 1565 - '''Benof''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#L|LMC I]])
 +
* 1570 - '''Benoff''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#L|LMC II]])
 +
* 1582 - '''Bienhoff''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#Ź|ŹDz]])
 +
* 1615 - '''Benowo''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#L|LPm II]])
 +
* 1624 - '''Benhowo''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#L|LPm II]])
 +
* 1675 - '''Benowo''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#H|H]])
 +
* 1790 - '''Boenhof''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#S|Srt]])
 +
* 1880 - '''Benowo''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#S|SG]])
 +
* 1945 - '''Bönhof''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#R|R]])
 +
* 1951 - '''Benowo''' ([[H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego/wykaz skrótów#R|R]])
 +
* inne spotykane formy ('''Benenhoff''', '''Benhof''', '''Benow''', '''Pszczoły Dwór''', '''Behnhof''', '''Bienhof''', '''Bönhoff''')
 +
 
 +
==Galeria==
 +
 
 +
<gallery>
 +
Grafika:Benowo_01.JPG|Benowo kościół (2010 rok)
 +
Grafika:Benowo_02.JPG|Benowo kościół (2010 rok)
 +
Plik:Benowo - kościół.jpg|Kościół w Benowie
 +
</gallery>
  
 
==Zobacz też==
 
==Zobacz też==
 +
 
'''[[Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego]]'''
 
'''[[Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego]]'''
  
 
==Źródła==  
 
==Źródła==  
 +
 
* [[Przewodnik po Powiślu. Powiat Kwidzyński]] 2007
 
* [[Przewodnik po Powiślu. Powiat Kwidzyński]] 2007
 +
* http://www.westpreussen.de/
 +
* Monitor Polski - Rocznik 1947 Nr 111
  
 
[[Kategoria:Gmina Ryjewo]]
 
[[Kategoria:Gmina Ryjewo]]

Aktualna wersja na dzień 23:37, 29 gru 2015

UNIQ3235af456ceb6d08-googlemap-00000000-QINU

Benowo na mapie

Benowo (dawn. niem. Bönhoff) - wieś w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Ryjewo.

Spis treści

 [ukryj] 

Historia

Pierwsze zapiski z 1300 roku wymieniają Bynhow, 1404 rok - Benenhoff, potem w XV-XVII wieku Benhof, Benhowo, Benow, co oznaczało Pszczeli Dwór. Związane to było z pszczelarstwem, a ludność płaciła kościołowi podatki w wysokości kilku beczek miodu rocznie. W XIV wieku Zakon założył we wsi folwark do administrowania olbrzymimi lasami. W skład folwarku wchodziły tereny obecnej wsi Ryjewo. Hodowano konie i bydło rogate. W 1376 roku wymieniany jest mistrz Leśny podległy bezpośrednio komturowi z Malborka. Jego herbem były trzy zielone szyszki jodły. Używano też nazwy „Barenhof” (Niedźwiedzi Dwór), co świadczyłoby o występowaniu tych potężnych ssaków. Składowano tu też zboże, istniała karczma i stacja pocztowa. Na leśnej porębie zbierano siano z 17 łanów i 11 morgów. Działania wojenne w 1410 i 1414 roku zniszczyły całą okolicę i dwór odbudowano dopiero w 1416 roku Kolejne wojny w XV i XVI wieku pustoszyły wieś, a dzieła zniszczenia dopełniały wylewy Wisły i Nogatu. Lustracja z 1565 roku mówi o pustej okolicy. Właścicielem tzw. Pastwisk Benowskich (w 1659 roku nazywanych Kalwińskimi) był na przełomie XVI i XVII wieku Jerzy Baliński, a w 1608 roku jako dobra szkatułowe otrzymali je Loka i Łapiński, dworzanie Anny Wazówny.

Ponowny rozwój wsi nastąpił w XVII wieku (15 chat) i nadal znajdowała się tu przeprawa przez Wisłę i Liwę, osada rybacka oraz karczma. Olbrzymia powódź w 1786 roku całkowicie zniszczyła wieś, którą odbudowano dopiero w początkach XIX wieku, a po kolejnej powodzi w 1829 roku Benowo odbudowano na obecnym obszarze, dalej na wschód od Wisły i Liwy. W 1868 roku wieś liczyła 742 mieszkańców, w tym 477 katolików.

Na północny zachód od Benowa leży Tralewo (dawn. niem. Tralauerweide), wymienione w 1400 roku jako Tralaw, a w 1750 roku Pastwiska Tralewskie. Była to wieś na prawie niemieckim, podlegała bezpośrednio Malborkowi. Starościna sztumska, Tekla Bielińska nadała Tralewo w wieloletnią dzierżawę emfiteutyczną swojemu dworzaninowi Jerzemu Kalksteinowi.

Pobliskie Sołtyski (dawn. niem. Schulzenweide) wymieniano w 1380 roku jako osadę służebną, zamieszkiwaną przez 18, a potem 16 wolnych chłopów podległych urzędowi w Sztumie, któremu dostarczano co roku słomę i siano. W 1789 roku było tam 5 dymów. Od początku XVIII wieku wymieniano też Bliźnice (dawn. niem. Bliefnitzerweide), których nazwa pochodzi od rodziny Bliewernitz. Jakub Bliewernitz był przed 1717 rokiem komisarzem w Dzierzgoniu, a potem burgrafem w Malborku.

W roku 1905 osadę zamieszkiwało 618, a w 1910r. - 566 mieszkańców. Na początku XX wieku Benowo połączono w jedną, dosyć bogatą gminę z Sołtyskami oraz koloniami leśnymi Tralewo, Bliźnice i Kuliki (dawn. niem. Karlsthal). W 1925 roku liczyła ona 615 mieszkańców, a w 1943 roku - 717 mieszkańców i 1486 ha, istniała tu szkoła i poczta.

W latach 1954 - 1972 była tu Gromadzka Rada Narodowa, której Prezydium przewodniczył Adolf Bator. Po II wojnie światowej działała szkoła podstawowa, którą kierowali: Emil Burzawa, Franciszek Łukaszewski.

Przy końcu XIX wieku zbudowano też kościół ewangelicki z charakterystycznym hełmem dachowym, a obok cmentarz. Po ostatniej wojnie zbór został zdewastowany i opuszczony. Rozebrano go na cegłę w 1979 roku.

Już w 1442 roku wymieniona była kaplica. W XIX wieku miejscowymi katolikami opiekowali się księża z Pogorzałej Wsi i ze Sztumu]. Od 1870 r. parafia katolicka.

Zmiana dotychczasowej nazwy Bönhoff (dawn. pow. sztumski) na Benowo ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 lipca 1947r. (Monitor Polski Nr 111, poz. 719).

Ciekawostki

"Zaułek Benowo" to nazwa ośrodka edukacji dla zrównoważonego rozwoju, prowadzonego przez Stowarzyszenie "Eko-Inicjatywa". Ośrodek powstał w budynku dawnej szkoły podstawowej w Benowie.

Zapisy nazewnictwa

  • 1376 - Benhoff (MAB)
  • 1399 - Bynhoff (MAB)
  • 1401 - Benhoffe (MAB)
  • 1411 - Benhove (AMH)
  • 1545 - Benhoff (MRP)
  • 1565 - Benof (LMC I)
  • 1570 - Benoff (LMC II)
  • 1582 - Bienhoff (ŹDz)
  • 1615 - Benowo (LPm II)
  • 1624 - Benhowo (LPm II)
  • 1675 - Benowo (H)
  • 1790 - Boenhof (Srt)
  • 1880 - Benowo (SG)
  • 1945 - Bönhof (R)
  • 1951 - Benowo (R)
  • inne spotykane formy (Benenhoff, Benhof, Benow, Pszczoły Dwór, Behnhof, Bienhof, Bönhoff)

Galeria

  • Benowo kościół (2010 rok)

  • Benowo kościół (2010 rok)

  • Kościół w Benowie

Zobacz też

Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego

Źródła

Siedziba gminy: Ryjewo


Wsie sołeckie: Barcice • Benowo • Borowy Młyn • Jałowiec • Jarzębina • Mątowskie Pastwiska • Pułkowice • Rudniki • Straszewo • Trzciano • Watkowice

Miejscowości niesołeckie: Benowo-Wrzosy • Chojno • Czarne Błoto • Klecewko • Kuliki • Mątki • Pańskie Łąki • Sołtyski • Szkaradowo Szlacheckie • Szkaradowo Wielkie • Tralewo • Watkowice Małe • Wiszary

Źródło „http://kwidzynopedia.pl/index.php?title=Benowo&oldid=17423”