Borowy Młyn
|
UNIQ29eff6034e9f67bd-googlemap-00000000-QINU |
| Borowy Młyn na mapie |
|---|
Borowy Młyn (dawniej: niem. Heidemühl) - wieś w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Ryjewo.
Spis treści[ukryj] |
Historia
Pierwsza wzmianka w 1419 r. mówi o samodzielnej osadzie lokowanej na prawie magdeburskim. W 1565 r. zapisano nazwę polską – Borowy Młyn.
Wojny polsko-krzyżackie i polsko-szwedzkie w XV-XVII w. oraz wielokrotne powodzie powodowały popadanie osady w ruinę. W lustracji w 1565 r. ponownie wymienia się młyn nad rzeczką (Heidemuhler Bache = Postolińska Struga). Tu w pobliżu była odlewnia kul działowych zbudowana na rozkaz króla Stefana Batorego, idącego przeciwko nieposłusznemu Gdańskowi (1577 r.). W miejscu dawnej kuźni powstała karczma (Hammerkrug = Mostki), której pierwszym właścicielem był Hammer. W 1648 r. była miejscem ożywionego handlu suknem i warzywami między jej właścicielem Prostyńskim a arendarzem z Ryjewa Sarnowskim.
Inną leśną osadą był Stawek (Jesuitenhof), nadany pod koniec XVII w. jezuitom malborskim (do 1773 r. - podobnie jak Grzymała i Czerwony Dwór k/Łozy) przez starostę sztumskiego Jana Krasińskiego. Miała ona 3 łany i 18 mórg.
Dwór ten zniszczony został po 1945 r. a pozostała tylko aleja lipowa do szosy Ryjewo-Sztumska Wieś. Za zachodnią część Borowego Młyna uważany jest też dawny Schinkenland, który starościna Tekla Bielińska wydzierżawiła 3 menonitom (w 1745 r.). W 1662 r. wokół młyna zbożowego były, należące do Marcjana Blińskiego, a potem Johanna Roziana, 3 łany ziemi, a w 1772 r. tylko 1 łan. Właściciel Borowego Młyna, Christina Łaski od 1738 r. podjął odbudowę siedliska, które po I rozbiorze znalazło się w rękach niemieckich. Długoletnim właścicielem był Karl Keller. W 1789 r. było tu 13 dymów. Osada rozwinęła się po 1833 r., kiedy to kolejni właściciele, Gottfried Schneider z synami, Karl Biden (do 1903 r.) oraz bracia Otto i August Mullerowie, zbudowali śluzę, staw oraz obmurowane kanały doprowadzające wodę. W końcu XIX w. powstał obecny budynek młyna oraz bardzo stylowy dwurodzinny dom właściciela, zaś w latach 20. XX w. mieszkania dla pracowników, tartak i serownia. W pobliżu był cmentarz znajdujący się w lesie. W 1928 r. osady: Borowy Młyn, Stawek i Mostki zostały przyłączone administracyjnie do gminy Ryjewo.
Teraźniejszość
Do 1945 r. istniały tu idylliczne punkty widokowe, drogi spacerowe i mostki nad stawami rybnymi. Później zostało to stopniowo zaniedbane. Samorząd gminny planuje ich odbudowę.
Od 1997 r. w przedwojennej szkole i byłym Ośrodku Kolonijnym Stoczni Północnej prężnie działa założone przez Grażynę Sochacką Stowarzyszenie na Rzecz Bezdomnych „Agape”, udzielające schronienia kilkudziesięciu osobom, pozostającym bez dachu nad głową.
Zobacz też
Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego
Źródła
|
