Bystrzec
| Linia 10: | Linia 10: | ||
Obecnie w granicach sołectwa [[Podzamcze]]. | Obecnie w granicach sołectwa [[Podzamcze]]. | ||
| − | |||
==Historia== | ==Historia== | ||
| Linia 24: | Linia 23: | ||
W roku 1905 osadę zamieszkiwało 203, a w 1910 - 172 mieszkańców. W roku 1939 Bystrzec liczył 150 mieszkańców, którzy zajmowali 38 gospodarstw domowych. | W roku 1905 osadę zamieszkiwało 203, a w 1910 - 172 mieszkańców. W roku 1939 Bystrzec liczył 150 mieszkańców, którzy zajmowali 38 gospodarstw domowych. | ||
| − | + | Po wojnie zmiana dotychczasowej nazwy ''Weisshof'' na '''Bystrzec''' ustalona została Rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948r. (Monitor Polski nr 059, poz. 363). | |
W 1979 roku Bystrzec był [http://pl.wikipedia.org/wiki/Przysi%C3%B3%C5%82ek przysiółkiem] należącym do sołectwa [[Podzamcze]] (gmina Kwidzyn). | W 1979 roku Bystrzec był [http://pl.wikipedia.org/wiki/Przysi%C3%B3%C5%82ek przysiółkiem] należącym do sołectwa [[Podzamcze]] (gmina Kwidzyn). | ||
| Linia 33: | Linia 32: | ||
'''Biały Dwór''' - obronny dwór zbudowany jest na rzucie prostokąta, z cegły, na podmurówce z głazów granitowych, tynkowany. Przy elewacji frontowej stoją narożne dwie wieże. Pod budynkiem głębokie piwnice sklepione kolebkowo. W roku 1972 obiekt przejęło PGR w Kwidzynie. w latach 90-tych XX wieku został wykupiony przez prywatnego inwestora i przeszedł gruntowny remont. Obecnie jest użytkowany jako hotel i restauracja "Biały Dwór". | '''Biały Dwór''' - obronny dwór zbudowany jest na rzucie prostokąta, z cegły, na podmurówce z głazów granitowych, tynkowany. Przy elewacji frontowej stoją narożne dwie wieże. Pod budynkiem głębokie piwnice sklepione kolebkowo. W roku 1972 obiekt przejęło PGR w Kwidzynie. w latach 90-tych XX wieku został wykupiony przez prywatnego inwestora i przeszedł gruntowny remont. Obecnie jest użytkowany jako hotel i restauracja "Biały Dwór". | ||
| + | |||
| + | |||
| + | ==Ciekawostki== | ||
| + | |||
| + | Z Bystrzca pochodzi, urodzony pod koniec XIX w. [[Thuro Balzer]], niemiecki malarz pejzażysta. | ||
==Zapisy nazewnictwa== | ==Zapisy nazewnictwa== | ||
Wersja z 23:54, 22 gru 2009
|
UNIQ54d424f04d46aa3c-googlemap-00000000-QINU |
| Bystrzec na mapie |
|---|
Bystrzec (dawn niem. Weisshof) - nieistniejąca wieś w województwie pomorskim, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn przy trasie drogi wojewódzkiej nr 529.
Obecnie w granicach sołectwa Podzamcze.
Spis treści |
Historia
Obszar późniejszego Bystrzca od 1236 roku należał na dóbr tychnowskich. W XV wieku powstał tu dwór, zwany Białym Dworem. W wieku XVI właśnie w Bystrzcu była siedziba rozległych posiadłości tychnowskich.
Bystrzec wraz z dobrami pozostawał w latach 1528-1777 w rękach polskiej szlachty. W Białym Dworze Tomasz Bielawski napisał po polsku poemat "Myśliwiec" (wydany w Krakowie w 1595 roku), który dedykował ówczesnemu właścicielowi dworu Janowi Sokołowskiemu. Kolejnymi właścicielami Bystrzca i przyległych posiadłości byli: Sokołowscy, Trzebuchowscy, Kretkowscy i Dziewianowscy. Jan Kazimierz Kretkowski, kasztelan chełmiński, jeszcze przed oficjalnymi aktami ustawodawczymi, w latach 1717-1740 oczynszował swoich chłopów, likwidując część folwarków pańszczyźnianych. Przed rokiem 1728 wydał ustawę wiejską dla Bystrzca i okolicznych wsi. Postępowanie Kretkowskiego w konsekwencji przyczyniło się do nadania w 1788 roku ziemi w dziedziczne użytkowanie i następnie uwłaszczenie. W 1777 roku Luiza Dziewanowska, nie bez nacisku władz pruskich, sprzedała wielki kompleks dóbr, pozostający w ręku polskim, pruskiej Kamerze Domen i Wojska. W ten sposób Bystrzec stracił samodzielność (patrz Tychnowy).
W pierwszej połowie XIX wieku powstał tu duży menonicki cmentarz.
W Białym Dworze w latach 1920-1922 Józefa Biegaczówna prowadziła szkółkę, ucząc dzieci w języku polskim.
W roku 1905 osadę zamieszkiwało 203, a w 1910 - 172 mieszkańców. W roku 1939 Bystrzec liczył 150 mieszkańców, którzy zajmowali 38 gospodarstw domowych.
Po wojnie zmiana dotychczasowej nazwy Weisshof na Bystrzec ustalona została Rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948r. (Monitor Polski nr 059, poz. 363).
W 1979 roku Bystrzec był przysiółkiem należącym do sołectwa Podzamcze (gmina Kwidzyn).
Historyczne obiekty
Biały Dwór - obronny dwór zbudowany jest na rzucie prostokąta, z cegły, na podmurówce z głazów granitowych, tynkowany. Przy elewacji frontowej stoją narożne dwie wieże. Pod budynkiem głębokie piwnice sklepione kolebkowo. W roku 1972 obiekt przejęło PGR w Kwidzynie. w latach 90-tych XX wieku został wykupiony przez prywatnego inwestora i przeszedł gruntowny remont. Obecnie jest użytkowany jako hotel i restauracja "Biały Dwór".
Ciekawostki
Z Bystrzca pochodzi, urodzony pod koniec XIX w. Thuro Balzer, niemiecki malarz pejzażysta.
Zapisy nazewnictwa
- 1578 - Weisshof (ZtM)
- 1763 - Bystrzec (ZtM)
- 1790 - Weishof (Srt)
- 1880 - Bystrzec (SG)
- 1941 - Weisshof (NMS)
- 1951 - Bystrzec (R)
- inne spotykane formy (Gut Weißhof, Weißhof, Weisshoff, Biały Dwór, Podzamcze)
Zobacz też
Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego
Źródła
- Wikipedia
- Kwidzyn. Z dziejów miasta i okolic
- H.Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego
- http://www.westpreussen.de/
- Monitor Polski - Rocznik 1948 Nr 059
