Herb Powiatu Kwidzyńskiego
| (Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Grafika:Herb Powiatu Kwidzyńskiego. | + | [[Grafika:Herb Powiatu Kwidzyńskiego.png|thumb|400px|Herb Powiatu Kwidzyńskiego]] |
Obowiązujący herb [[Powiat kwidzyński|Powiatu Kwidzyńskiego]] przedstawia złotego orła z aureolą (symbol św. Jana Ewangelisty) usytuowany w czerwonym polu, w tarczy herbowej gotyckiej – o prostej krawędzi górnej i dwóch łukach bocznych (bez „języczka” u dołu tarczy) o stosunku wysokości do szerokości 7:6. | Obowiązujący herb [[Powiat kwidzyński|Powiatu Kwidzyńskiego]] przedstawia złotego orła z aureolą (symbol św. Jana Ewangelisty) usytuowany w czerwonym polu, w tarczy herbowej gotyckiej – o prostej krawędzi górnej i dwóch łukach bocznych (bez „języczka” u dołu tarczy) o stosunku wysokości do szerokości 7:6. | ||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
Herb powiatu ustanowiony został przez Radę Powiatu Kwidzyńskiego uchwałą Nr VIII/46/1999 podjętą w dniu 7 czerwca 1999 roku. | Herb powiatu ustanowiony został przez Radę Powiatu Kwidzyńskiego uchwałą Nr VIII/46/1999 podjętą w dniu 7 czerwca 1999 roku. | ||
| − | + | '''Historia''' | |
Najstarszymi zabytkami heraldycznymi związanymi z ziemią kwidzyńską były pieczęcie tutejszych biskupów pomezańskich, których godła wywarły wpływ na dzieje heraldyki samego miasta jak i jego najbliższych okolic. | Najstarszymi zabytkami heraldycznymi związanymi z ziemią kwidzyńską były pieczęcie tutejszych biskupów pomezańskich, których godła wywarły wpływ na dzieje heraldyki samego miasta jak i jego najbliższych okolic. | ||
| − | Orzeł w symbolice chrześcijańskiej był zawsze atrybutem św. Jana Ewangelisty, a św. Jan Ewangelista był patronem [[Kapituła Pomezańska|diecezji]] i [[Katedra w Kwidzynie|katedry kwidzyńskiej]]. Orzeł św. Jana znany jest z licznych pieczęci biskupich, który to zbiór otwierają pieczęcie biskupstwa Rudolfa z lat 1323-1333. Szczególnie znane jest przedstawienie wyobrażone na chorągwi biskupstwa pomezańskiego, pod którą na polach Grunwaldu stawało rycerstwo z ziem podległych biskupowi. Chorągiew ta, zdobyta przez wojska Władysława Jagiełły, na znak odniesionego zwycięstwa przesłana została dzień po bitwie do Krakowa. Fakt ten został odnotowany w kronice Jana | + | Orzeł w symbolice chrześcijańskiej był zawsze atrybutem św. Jana Ewangelisty, a św. Jan Ewangelista był patronem [[Kapituła Pomezańska|diecezji]] i [[Katedra w Kwidzynie|katedry kwidzyńskiej]]. Orzeł św. Jana znany jest z licznych pieczęci biskupich, który to zbiór otwierają pieczęcie biskupstwa Rudolfa z lat 1323-1333. Szczególnie znane jest przedstawienie wyobrażone na chorągwi biskupstwa pomezańskiego, pod którą na polach Grunwaldu stawało rycerstwo z ziem podległych biskupowi. Chorągiew ta, zdobyta przez wojska Władysława Jagiełły, na znak odniesionego zwycięstwa przesłana została dzień po bitwie do Krakowa. Fakt ten został odnotowany w kronice Jana Długosza. Oprócz złotego orła chorągiew ta posiadała także dwa złote pastorały po bokach i trzymaną w orlich szponach srebrną wstęgą z łacińskim napisem “''Sanctus Joannes''” (“Święty Jan”). |
Biskupstwo pomezańskie pozostawało w ścisłej zależności od [[Zakon krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]], co także od czasów biskupa Rudolfa podkreślane bywało wprowadzeniem do biskupich pieczęci pola tarczy z czarnym krzyżem. W XV wieku herb diecezji skomponowano w ten sposób, iż przedstawiał on tarczę dwupolową, w polu górnym (o 1/3 wielkości) zawierał krzyż Zakonu, w polu dolnym (o 2/3 wielkości) orła św. Jana Ewangelisty. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, w 1525 roku, w wypadku herbu diecezji pomezańskiej zrezygnowano z krzyża i powrócono do samego tylko przedstawienia orła św. Jana. | Biskupstwo pomezańskie pozostawało w ścisłej zależności od [[Zakon krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]], co także od czasów biskupa Rudolfa podkreślane bywało wprowadzeniem do biskupich pieczęci pola tarczy z czarnym krzyżem. W XV wieku herb diecezji skomponowano w ten sposób, iż przedstawiał on tarczę dwupolową, w polu górnym (o 1/3 wielkości) zawierał krzyż Zakonu, w polu dolnym (o 2/3 wielkości) orła św. Jana Ewangelisty. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, w 1525 roku, w wypadku herbu diecezji pomezańskiej zrezygnowano z krzyża i powrócono do samego tylko przedstawienia orła św. Jana. | ||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
W 1932 roku władze powiatu kwidzyńskiego, podobnie jak władze miasta szykujące się do przyszłorocznych obchodów 700-lecia Kwidzyna, podjęły starania o uzyskanie zgody na posługiwanie się swoim własnym, indywidualnym herbem ziemskim. W początkach tegoż roku z prośbą o opinię zwrócono się do pruskiego konserwatora zabytków (z siedzibą urzędu w Malborku), dr B. Schmidta, który w oparciu o kontakty z Archiwum w Królewcu stwierdził, iż ówczesny powiat obejmował głównie ziemie należące niegdyś do biskupstwa pomezańskiego i z poszanowania dla tradycji proponował zwrócenie uwagi na znak uwidoczniony na chorągwi biskupiej z okresu bitwy pod Grunwaldem. Zalecając usunięcie pastorałów i aureoli, sugerował pozostawienie czerwonego pola, bowiem miasto używało w tym czasie tarczy herbowej o polu błękitnym. Zgodnie z niemiecką tendencją ówczesnych lat, m. in. nawiązującą do krzyżackich tradycji, proponował jeszcze dodatkowo umieścić ponad wizerunkiem orła także i krzyż Zakonu Krzyżackiego, czyli powrót do herbu z XV wieku. W sprawie flagi powiatu sugerował zaś po prostu przenieść na nią elementy z chorągwi biskupa z 1410 roku. | W 1932 roku władze powiatu kwidzyńskiego, podobnie jak władze miasta szykujące się do przyszłorocznych obchodów 700-lecia Kwidzyna, podjęły starania o uzyskanie zgody na posługiwanie się swoim własnym, indywidualnym herbem ziemskim. W początkach tegoż roku z prośbą o opinię zwrócono się do pruskiego konserwatora zabytków (z siedzibą urzędu w Malborku), dr B. Schmidta, który w oparciu o kontakty z Archiwum w Królewcu stwierdził, iż ówczesny powiat obejmował głównie ziemie należące niegdyś do biskupstwa pomezańskiego i z poszanowania dla tradycji proponował zwrócenie uwagi na znak uwidoczniony na chorągwi biskupiej z okresu bitwy pod Grunwaldem. Zalecając usunięcie pastorałów i aureoli, sugerował pozostawienie czerwonego pola, bowiem miasto używało w tym czasie tarczy herbowej o polu błękitnym. Zgodnie z niemiecką tendencją ówczesnych lat, m. in. nawiązującą do krzyżackich tradycji, proponował jeszcze dodatkowo umieścić ponad wizerunkiem orła także i krzyż Zakonu Krzyżackiego, czyli powrót do herbu z XV wieku. W sprawie flagi powiatu sugerował zaś po prostu przenieść na nią elementy z chorągwi biskupa z 1410 roku. | ||
| − | Propozycje powyższe wysłano do Berlina, do zaopiniowania przez Tajne Archiwum Pruskie Berlin-Dahlem. 9 maja Archiwum poinformowało [[Regencja Kwidzyńska|rejencję kwidzyńską]] o zaakceptowaniu propozycji, w związku z czym wykonanie ostatecznej wersji projektu herbu powiatu zlecono najbardziej znanemu wówczas z heraldyków niemieckich Otto Huppa. Ten latem 1932 roku wykonał potrzebne rysunki i klisze, a Pruskie Ministerstwo Stanu 15 listopada 1932 roku oficjalnie zezwoliło powiatowi kwidzyńskiemu używanie następującego herbu: w zaproponowanej przez Huppa barokowej tarczy (a nie sugerowanej pierwotnie gotyckiej, o bokach prostych, dołem zaokrąglonej), dzielonej na dwa różnej wielkości pola w pas, w polu większym na czerwonym tle złotego orła z aureolą, w polu węższym, u głowicy, na | + | Propozycje powyższe wysłano do Berlina, do zaopiniowania przez Tajne Archiwum Pruskie Berlin-Dahlem. 9 maja Archiwum poinformowało [[Regencja Kwidzyńska|rejencję kwidzyńską]] o zaakceptowaniu propozycji, w związku z czym wykonanie ostatecznej wersji projektu herbu powiatu zlecono najbardziej znanemu wówczas z heraldyków niemieckich Otto Huppa. Ten latem 1932 roku wykonał potrzebne rysunki i klisze, a Pruskie Ministerstwo Stanu 15 listopada 1932 roku oficjalnie zezwoliło powiatowi kwidzyńskiemu używanie następującego herbu: w zaproponowanej przez Huppa barokowej tarczy (a nie sugerowanej pierwotnie gotyckiej, o bokach prostych, dołem zaokrąglonej), dzielonej na dwa różnej wielkości pola w pas, w polu większym na czerwonym tle złotego orła z aureolą, w polu węższym, u głowicy, na srebrnym polu czarny krzyż Zakonu. |
Kolejny etap dziejów kwidzyńskiego herbu powiatowego związany był z niemiecką ustawą z 20 marca 1937 roku, w wyniku której dokonywano weryfikacji dotychczasowych herbów. Od 17 lutego 1938 roku podjęto starania o zmianę wizerunku herbu. Ponownie konsultantem uczyniono konserwatora zabytków z Malborka, który 6 maja 1938 roku poinformował władze powiatowe, że dużych zmian nie należy oczekiwać, jedynie w sprawie kształtu tarczy proponował powrót do typu gotyckiego. 15 lipca 1938 roku, po wcześniejszych konsultacjach z archiwami w Królewcu i Berlin-Dahlem, landrat rejencji w Kwidzynie zaakceptował ową zmianę i zatwierdził herb. | Kolejny etap dziejów kwidzyńskiego herbu powiatowego związany był z niemiecką ustawą z 20 marca 1937 roku, w wyniku której dokonywano weryfikacji dotychczasowych herbów. Od 17 lutego 1938 roku podjęto starania o zmianę wizerunku herbu. Ponownie konsultantem uczyniono konserwatora zabytków z Malborka, który 6 maja 1938 roku poinformował władze powiatowe, że dużych zmian nie należy oczekiwać, jedynie w sprawie kształtu tarczy proponował powrót do typu gotyckiego. 15 lipca 1938 roku, po wcześniejszych konsultacjach z archiwami w Królewcu i Berlin-Dahlem, landrat rejencji w Kwidzynie zaakceptował ową zmianę i zatwierdził herb. | ||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
Po 1945 roku herb ów poszedł w całkowite zapomnienie. | Po 1945 roku herb ów poszedł w całkowite zapomnienie. | ||
| − | Do wizerunku orła św. Jana Ewangelisty powrócono w 1992 roku, gdy powstała diecezja elbląska. Władze diecezji elbląskiej (obejmującej ok 90% dawnej diecezji pomezańskiej) zaleciły używanie herbu diecezjalnego wyobrażającego tarczę dzieloną w skos złotym | + | Do wizerunku orła św. Jana Ewangelisty powrócono w 1992 roku, gdy powstała diecezja elbląska. Władze diecezji elbląskiej (obejmującej ok 90% dawnej diecezji pomezańskiej) zaleciły używanie herbu diecezjalnego wyobrażającego tarczę dzieloną w skos złotym pastorałem, w prawym błękitnym polu z postacią św. Wojciecha w czerwonych szatach, w czerwonym polu lewym ze złotym orłem św. Jana Ewangelisty, trzymającym w pazurach wstęgę z napisem “[[Pomezania]]”. |
| + | |||
| + | '''Inne wyobrażenia herbu występujące w tekście:''' | ||
| + | |||
| + | <gallery> | ||
| + | Plik:Herb diecezji pomezańskiej.jpg|Herb diecezji - wiek XV. | ||
| + | Plik:Chorągiew Diecezji Pomezańskiej.jpg|Chorągiew Diecezji Pomezańskiej. | ||
| + | </gallery> | ||
| + | |||
| + | '''Ciekawostka:''' | ||
| + | |||
| + | Po oryginalnych chorągwiach grunwaldzkich wszelki ślad zaginął w Wiedniu pod koniec XVIII wieku. | ||
| + | |||
| + | Między 1900 a 1939 rokiem polscy konserwatorzy wykonali 18 kopii chorągwi krzyżackich spod Grunwaldu, które w 1940 roku, zgodnie z wolą Führera, zostały zabrane z Wawelu do zamku w Malborku. W sobotę 19 maja 1940r. w Wielkim Refektarzu, w obecności gauleitera gdańskiego Alberta Forstera, generalny gubernator Hans Frank uroczyście przekazał je zamkowi by odtąd tam "upamiętniały pierwszych niemieckich żołnierzy i pionierów na wschodzie". | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | '''Linki zewnętrzne:''' | ||
| − | |||
[http://www.powiatkwidzynski.pl/rada/herbpowiatu.html Symbole Powiatu Kwidzyńskiego] | [http://www.powiatkwidzynski.pl/rada/herbpowiatu.html Symbole Powiatu Kwidzyńskiego] | ||
| − | + | '''Źródła:''' | |
| − | + | ||
| + | * Skrót uzasadnienia do uchwały w sprawie ustanowienia herbu Powiatu Kwidzyńskiego | ||
| + | * Narodowe Archiwum Cyfrowe - brak daty przy zdjęciu przedstawiającym Wacława Szymborskiego (1898-1968) - pierwszego konserwatora dzieł sztuki w zamku na Wawelu przy kopii chorągwi Diecezji Pomezańskiej. | ||
[[Kategoria:Historia]] | [[Kategoria:Historia]] | ||
Aktualna wersja na dzień 18:16, 20 cze 2018
Obowiązujący herb Powiatu Kwidzyńskiego przedstawia złotego orła z aureolą (symbol św. Jana Ewangelisty) usytuowany w czerwonym polu, w tarczy herbowej gotyckiej – o prostej krawędzi górnej i dwóch łukach bocznych (bez „języczka” u dołu tarczy) o stosunku wysokości do szerokości 7:6.
Herb powiatu ustanowiony został przez Radę Powiatu Kwidzyńskiego uchwałą Nr VIII/46/1999 podjętą w dniu 7 czerwca 1999 roku.
Historia
Najstarszymi zabytkami heraldycznymi związanymi z ziemią kwidzyńską były pieczęcie tutejszych biskupów pomezańskich, których godła wywarły wpływ na dzieje heraldyki samego miasta jak i jego najbliższych okolic.
Orzeł w symbolice chrześcijańskiej był zawsze atrybutem św. Jana Ewangelisty, a św. Jan Ewangelista był patronem diecezji i katedry kwidzyńskiej. Orzeł św. Jana znany jest z licznych pieczęci biskupich, który to zbiór otwierają pieczęcie biskupstwa Rudolfa z lat 1323-1333. Szczególnie znane jest przedstawienie wyobrażone na chorągwi biskupstwa pomezańskiego, pod którą na polach Grunwaldu stawało rycerstwo z ziem podległych biskupowi. Chorągiew ta, zdobyta przez wojska Władysława Jagiełły, na znak odniesionego zwycięstwa przesłana została dzień po bitwie do Krakowa. Fakt ten został odnotowany w kronice Jana Długosza. Oprócz złotego orła chorągiew ta posiadała także dwa złote pastorały po bokach i trzymaną w orlich szponach srebrną wstęgą z łacińskim napisem “Sanctus Joannes” (“Święty Jan”).
Biskupstwo pomezańskie pozostawało w ścisłej zależności od Zakonu Krzyżackiego, co także od czasów biskupa Rudolfa podkreślane bywało wprowadzeniem do biskupich pieczęci pola tarczy z czarnym krzyżem. W XV wieku herb diecezji skomponowano w ten sposób, iż przedstawiał on tarczę dwupolową, w polu górnym (o 1/3 wielkości) zawierał krzyż Zakonu, w polu dolnym (o 2/3 wielkości) orła św. Jana Ewangelisty. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, w 1525 roku, w wypadku herbu diecezji pomezańskiej zrezygnowano z krzyża i powrócono do samego tylko przedstawienia orła św. Jana.
W tym też czasie utworzono powiat kwidzyński, który tak jak i wszystkie inne powiaty w państwie pruskim – posługiwał się herbem nawiązującym do godła panującej dynastii Hohenzollernów, czyli dwoma rombami złączonymi jednym z wierzchołków. Miały one w otoku napis: AMT MARIENWERDER. Takie pieczęcie starostwa kwidzyńskiego znane są ze zbiorów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Gdańsku. W XIX wieku w heraldyce powiatowej romby Hohenzollernów zastąpiło godło państwa pruskiego (niemieckiego), czyli w srebrnym polu czarny orzeł ze złotymi szponami i czerwonym ozorem w koronie królewskiej, z berłem w prawym szponie, z błękitnym, opasanym złotem, jabłkiem w lewym szponie.
W 1932 roku władze powiatu kwidzyńskiego, podobnie jak władze miasta szykujące się do przyszłorocznych obchodów 700-lecia Kwidzyna, podjęły starania o uzyskanie zgody na posługiwanie się swoim własnym, indywidualnym herbem ziemskim. W początkach tegoż roku z prośbą o opinię zwrócono się do pruskiego konserwatora zabytków (z siedzibą urzędu w Malborku), dr B. Schmidta, który w oparciu o kontakty z Archiwum w Królewcu stwierdził, iż ówczesny powiat obejmował głównie ziemie należące niegdyś do biskupstwa pomezańskiego i z poszanowania dla tradycji proponował zwrócenie uwagi na znak uwidoczniony na chorągwi biskupiej z okresu bitwy pod Grunwaldem. Zalecając usunięcie pastorałów i aureoli, sugerował pozostawienie czerwonego pola, bowiem miasto używało w tym czasie tarczy herbowej o polu błękitnym. Zgodnie z niemiecką tendencją ówczesnych lat, m. in. nawiązującą do krzyżackich tradycji, proponował jeszcze dodatkowo umieścić ponad wizerunkiem orła także i krzyż Zakonu Krzyżackiego, czyli powrót do herbu z XV wieku. W sprawie flagi powiatu sugerował zaś po prostu przenieść na nią elementy z chorągwi biskupa z 1410 roku.
Propozycje powyższe wysłano do Berlina, do zaopiniowania przez Tajne Archiwum Pruskie Berlin-Dahlem. 9 maja Archiwum poinformowało rejencję kwidzyńską o zaakceptowaniu propozycji, w związku z czym wykonanie ostatecznej wersji projektu herbu powiatu zlecono najbardziej znanemu wówczas z heraldyków niemieckich Otto Huppa. Ten latem 1932 roku wykonał potrzebne rysunki i klisze, a Pruskie Ministerstwo Stanu 15 listopada 1932 roku oficjalnie zezwoliło powiatowi kwidzyńskiemu używanie następującego herbu: w zaproponowanej przez Huppa barokowej tarczy (a nie sugerowanej pierwotnie gotyckiej, o bokach prostych, dołem zaokrąglonej), dzielonej na dwa różnej wielkości pola w pas, w polu większym na czerwonym tle złotego orła z aureolą, w polu węższym, u głowicy, na srebrnym polu czarny krzyż Zakonu.
Kolejny etap dziejów kwidzyńskiego herbu powiatowego związany był z niemiecką ustawą z 20 marca 1937 roku, w wyniku której dokonywano weryfikacji dotychczasowych herbów. Od 17 lutego 1938 roku podjęto starania o zmianę wizerunku herbu. Ponownie konsultantem uczyniono konserwatora zabytków z Malborka, który 6 maja 1938 roku poinformował władze powiatowe, że dużych zmian nie należy oczekiwać, jedynie w sprawie kształtu tarczy proponował powrót do typu gotyckiego. 15 lipca 1938 roku, po wcześniejszych konsultacjach z archiwami w Królewcu i Berlin-Dahlem, landrat rejencji w Kwidzynie zaakceptował ową zmianę i zatwierdził herb.
Po 1945 roku herb ów poszedł w całkowite zapomnienie.
Do wizerunku orła św. Jana Ewangelisty powrócono w 1992 roku, gdy powstała diecezja elbląska. Władze diecezji elbląskiej (obejmującej ok 90% dawnej diecezji pomezańskiej) zaleciły używanie herbu diecezjalnego wyobrażającego tarczę dzieloną w skos złotym pastorałem, w prawym błękitnym polu z postacią św. Wojciecha w czerwonych szatach, w czerwonym polu lewym ze złotym orłem św. Jana Ewangelisty, trzymającym w pazurach wstęgę z napisem “Pomezania”.
Inne wyobrażenia herbu występujące w tekście:
Herb diecezji - wiek XV.
Chorągiew Diecezji Pomezańskiej.
Ciekawostka:
Po oryginalnych chorągwiach grunwaldzkich wszelki ślad zaginął w Wiedniu pod koniec XVIII wieku.
Między 1900 a 1939 rokiem polscy konserwatorzy wykonali 18 kopii chorągwi krzyżackich spod Grunwaldu, które w 1940 roku, zgodnie z wolą Führera, zostały zabrane z Wawelu do zamku w Malborku. W sobotę 19 maja 1940r. w Wielkim Refektarzu, w obecności gauleitera gdańskiego Alberta Forstera, generalny gubernator Hans Frank uroczyście przekazał je zamkowi by odtąd tam "upamiętniały pierwszych niemieckich żołnierzy i pionierów na wschodzie".
Linki zewnętrzne:
Źródła:
- Skrót uzasadnienia do uchwały w sprawie ustanowienia herbu Powiatu Kwidzyńskiego
- Narodowe Archiwum Cyfrowe - brak daty przy zdjęciu przedstawiającym Wacława Szymborskiego (1898-1968) - pierwszego konserwatora dzieł sztuki w zamku na Wawelu przy kopii chorągwi Diecezji Pomezańskiej.
