Cmentarz ewangelicki w Ryjewie

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Położenie cmentarzy
UNIQ69105444253bf36b-googlemap-00000000-QINU

Cmentarze ewangelickie w Ryjewie w sumie są trzy. Poniżej jest opis dwóch położonych po obu stronach drogi Ryjewo - Sztum.

Spis treści

1 Pierwszy cmentarz ewangelicki
2 Drugi cmentarz ewangelicki
3 Zobacz też
4 Źródła

Pierwszy cmentarz ewangelicki

Plan sytuacyjny

Założony około połowy XIX wieku, krótko przed powiększeniem się gminy ewangelickiej i około 50 lat przed przybyciem pierwszego pastora i budową kościoła. W tym czasie powoli ulegał przepełnieniu.

Wykonując w 1986 roku dokumentację doliczono się ośmiu nagrobków. Po roku 1895 (budowa kościoła) zdarzały się jeszcze pojedyncze pochówki na starym cmentarzu.

Dla zachowanych nagrobków utworzono karty:

krzyż z białego marmuru na cokole z piaskowca - Elisabeth Klinger, geb. Moller - 9 Janu 1817 - 29 August 1881,
krzyż z białego marmuru na cokole z piaskowca - Minna Michalowski, geb. Friesee - 27 Octbr. 1811 - 9 Decbr. 1889,
tablica inskrypcyjna na wsporniku - Friedrich Bechler - 12 Septbr. 1834 - 30 Maerz 1883,
wspornik z piaskowca w formie pnia dębu - koniec XIX wieku.

Zdjęcia pierwszego cmentarza w Ryjewie:

Fot. A Kołecki 1986. Zdjęcie nr 1 wg planu sytuacyjnego
Fot. A Kołecki 1986. Zdjęcie nr 4 wg planu sytuacyjnego
Fot. A Kołecki 1986. Zdjęcie nr 6 wg planu sytuacyjnego
Fot. A Kołecki 1986. Zdjęcie nr 7 wg planu sytuacyjnego

Drugi cmentarz ewangelicki

Plan sytuacyjny

Powstał po przepełnieniu położonego po zachodniej stronie drogi na Sztum, w roku 1895. W latach trzydziestych powiększony o część wschodnią. W czasie wykonania dokumentacji uwzględniono 6 obejść i 13 nagrobków, powstałych do roku 1939 oraz 4 nagrobki powstałe w latach 1939-1945.

Do II połowy lat osiemdziesiątych XIX wieku ewangelicy w Ryjewie nie posiadali prócz małego cmentarza w północnej części wsi własnej parafii. Około roku 1886, po przyjeździe do Ryjewa ewangelickiego pastora rozpoczęła się organizacja nowej parafii i budowa kościoła wraz z plebanią i szkołą ewangelicką w centrum Ryjewa. Cmentarz użytkowany był do roku 1945, kiedy to miejscowa ludność niemiecka głównie wyznania ewangelickiego wyemigrowała. Od tego czasu cmentarz ulegał stopniowej dewastacji, zaś na przełomie lat 1984/1985 rozkopano środkowy pas na terenie cmentarza prowadząc kolektor kanalizacyjny. Niestety również tutaj nie obyło się bez pozyskiwania "taniego materiału" na nowe nagrobki w okolicznych miejscowościach. Dopiero w ostatnich latach widać zainteresowanie przeszłością i coraz większy szacunek do historii oraz ludzi ją tworzących.

Na cmentarzu najstarszym zachowanym nagrobkiem jest obudowa z lastrico z roku 1896. Poza tym w czasie opracowywania dokumentacji utworzono karty dla sześciu obejść z kraty z początku XX wieku, z zachowaną jedną tablicą Gustava Hopp z roku 1930.

Poza tym:

August Wendt - 9.12.1857 - 12.05.1930
Pauline Wendt, geb. Lischek - 20.07.1858 - 29.06.1927
Johanna Wendt - 27 Febr. 1888 - 4 Octbr. 1910
Auguste Ehrlich, geb. Sass - 10.04.1945 - 19.12.1920
Gustav Ehrilich - 20.08.1828 - 22.01.1896
Erwin Konrad - 11.01.1921 - 28.03.1928
Jonas Quiring - 24.06.1855 - 19.08.1924
Auguste Quiring, geb. Look - 7.10.1858 - 19.02.1932
Olga Vinzente, geb. Deutschlander - 26.03.1907 - 1.05.1910
Marie Mentel, geb. Kuhtz - 3.06.1866 - 30.09.1922
Hermann Wende - 23.03.1860 - 29.07.1924
Anna Goll, geb. Peckruhn - 14.08.1861 - 19.07.1927 i August Goll - 14.02.1851 - 6.05.1924
Ulrich Reimer - 19 Novbr. 1856 - 19 Oktobr. 1928
Franz Hensel - 27.04.1861 - 17.04.1928
Rudolf Lietz - 27.10.1859 - 28.07.1931
Franz Penner - 9.02.1857 - 11.04.1933
Hedvid von Dach, beg. Messer - 15.09.1878 - 23.10.1935
Samuel Blenkle - 31.05.1853 - 25.03.1937
Hermann Look - 31.12.1859 - 11.02.1939
Emma Radtke, geb. Jablinowski - 30.07.1860 - 11.01. 1939
Gustav Hopp - 5.06.1880 - 20.08.1930, nagrobek wart uwagi choćby ze względu na zachowaną z tyłu sygnaturę zakładu - H. Sykt / Marienburg.