Wolnomularstwo w Kwidzynie
| Linia 12: | Linia 12: | ||
Kwidzyńskie wolnomularstwo stanowili głównie przedstawiciele miejscowej elity urzędniczej (notable państwowi, sędziowie (7), urzędnicy rejencji (9 ), i biurokracja państwowa i sądowa (razem 25). Oczywiście członkami loży byli wówczas: zarówno burmistrz kwidzyński Friedrich Wilhelm Rux, jak i starosta Benno von Ritterberg. Poza tym było tam 8 kupców i przedsiębiorców, lekarz, profesor gimnazjalny, nauczyciel, organista i złotnik. | Kwidzyńskie wolnomularstwo stanowili głównie przedstawiciele miejscowej elity urzędniczej (notable państwowi, sędziowie (7), urzędnicy rejencji (9 ), i biurokracja państwowa i sądowa (razem 25). Oczywiście członkami loży byli wówczas: zarówno burmistrz kwidzyński Friedrich Wilhelm Rux, jak i starosta Benno von Ritterberg. Poza tym było tam 8 kupców i przedsiębiorców, lekarz, profesor gimnazjalny, nauczyciel, organista i złotnik. | ||
| − | Wolnomularze dyskutowali o problemach filozoficznych i artystycznych, ze szczególnym uwielbieniem Kanta, poezji Lessinga, Goethego czy Schillera, | + | Wolnomularze dyskutowali o problemach filozoficznych i artystycznych, ze szczególnym uwielbieniem Kanta, poezji Lessinga, Goethego czy Schillera, zajmowali się problemami matematycznymi i przyrodniczymi. |
| − | Mistrzem katedry loży "Pod Złotą Harfą" był Karl Heinrich von Groddeck (1821 - 1886), prawnik, gorliwy członek Związku | + | Mistrzem katedry loży "Pod Złotą Harfą" był Karl Heinrich von Groddeck (1821 - 1886), prawnik, gorliwy członek Związku Niemieckich Wolnomularzy, na którego zlecenie opracował "Próbę przedstawienia pozytywnego prawa wewnętrznego loży masońskiej". Później von Otto Henne Am Rhyn dokończył dzieło z wprowadzeniem von Merzdorf'a. Było to pierwsze wielkie dzieło w związku. |
| − | Początkowo spotykali się w domach prywatnych, a od 1805 roku ich miejscem spotkań stała się kamienica barona von Schleinitza przy ulicy [[Ulica Grudziądzka w Kwidzynie|Grudziądzkiej]]. W 1820 roku stowarzyszenie zakupiło parcelę na rogu [[Ulica Piastowska w Kwidzynie|Drogi Młyńskiej]] i [[Ulica Warszawska w Kwidzynie|Alei Górkowskiej]] (tzw. Rickenhof). W pierwszym etapie prac nad własną siedzibą było założenie dużego ogrodu. Dwa lata później rozpoczęto budowę loży. Kosztem około 4900 talarów wzniesiono budynek z trzema salami, pomieszczeniami bocznymi, mieszkaniem dla zarządcy i werandą. 25 czerwca 1825 roku odbyło się uroczyste poświęcenie gmachu, który wraz z otacząjącym go parkiem służył | + | Początkowo spotykali się w domach prywatnych, a od 1805 roku ich miejscem spotkań stała się kamienica barona von Schleinitza przy ulicy [[Ulica Grudziądzka w Kwidzynie|Grudziądzkiej]]. W 1820 roku stowarzyszenie zakupiło parcelę na rogu [[Ulica Piastowska w Kwidzynie|Drogi Młyńskiej]] i [[Ulica Warszawska w Kwidzynie|Alei Górkowskiej]] (tzw. Rickenhof). W pierwszym etapie prac nad własną siedzibą było założenie dużego ogrodu. Dwa lata później rozpoczęto budowę loży. Kosztem około 4900 talarów wzniesiono budynek z trzema salami, pomieszczeniami bocznymi, mieszkaniem dla zarządcy i werandą. 25 czerwca 1825 roku odbyło się uroczyste poświęcenie gmachu, który wraz z otacząjącym go parkiem służył niedzielnym spotkaniom członków "Złotej Harfy", ich rodzinom i przyjaciołom. |
Stowarzyszenie zostało zdelegalizowane w 1933 roku przez narodowych socjalistów. Budynek wolnomularzy przejęła w posiadanie powiatowa szkoła partyjna NSDAP. | Stowarzyszenie zostało zdelegalizowane w 1933 roku przez narodowych socjalistów. Budynek wolnomularzy przejęła w posiadanie powiatowa szkoła partyjna NSDAP. | ||
| − | W roku 1945 gmach dawnej | + | W roku 1945 gmach dawnej loży, przy ulicy Warszawskiej 39, od zarządu miasta na swoją siedzibę otrzymały [[Zgromadzenie Zakonne Sióstr Benedyktynek Misjonarek|Siostry Benedyktynki]] gdzie założyły dom generalny i pierwszy po wojnie nowicjat. |
| + | |||
==Źródła== | ==Źródła== | ||
Wersja z 11:15, 7 sty 2010
Jedną z form życia towarzyskiego w XIX-wiecznym meście były spotkania, działalność mieszczan, wpływowych urzędników w różnych instytucjach społecznych i rozrywkowych, klubach i stowarzyszeniach czy kasynach.
Najstarszym stowarzyszeniem była istniejąca w latach 1777 - 1788 loża "Pod Złotą Lirą", wskrzeszona w 1803 roku loża wolnomularska otrzymała nową nazwę, ale nawiązującą do poprzedniej św.Jana "Pod Złotą Harfą” ("Die Freimaurerloge "Johannisloge zur goldenen Harfe").
Wespół z Theodorem Gottliebem Hippel założył ją dyrektor rejencji, a późniejszy prezydent Wyższego Sądu Ziemskiego w Kwidzynie (Oberlandesgericht) E.H.Oelrich.
Theodor Gottlieb w 1815 roku został wybrany Mistrzem Masonem.
Zachował się dokument z 1841 roku podający spis wolnomularzy ze „Złotej Harfy”. Wśród 86 aktywnych wymienia on 39 miejscowych członków. Wiadomo, że powstała ona z inicjatywy najbliższego otoczenia królewskiego dworu. "Pod Złotą Harfą" podlegało pod berlińską lożę narodową "Zu den drei Weltkugeln". Pracowała, jak wszystkie loże w Prusach, według tzw. obrządku Zöllnera.
Kwidzyńskie wolnomularstwo stanowili głównie przedstawiciele miejscowej elity urzędniczej (notable państwowi, sędziowie (7), urzędnicy rejencji (9 ), i biurokracja państwowa i sądowa (razem 25). Oczywiście członkami loży byli wówczas: zarówno burmistrz kwidzyński Friedrich Wilhelm Rux, jak i starosta Benno von Ritterberg. Poza tym było tam 8 kupców i przedsiębiorców, lekarz, profesor gimnazjalny, nauczyciel, organista i złotnik. Wolnomularze dyskutowali o problemach filozoficznych i artystycznych, ze szczególnym uwielbieniem Kanta, poezji Lessinga, Goethego czy Schillera, zajmowali się problemami matematycznymi i przyrodniczymi.
Mistrzem katedry loży "Pod Złotą Harfą" był Karl Heinrich von Groddeck (1821 - 1886), prawnik, gorliwy członek Związku Niemieckich Wolnomularzy, na którego zlecenie opracował "Próbę przedstawienia pozytywnego prawa wewnętrznego loży masońskiej". Później von Otto Henne Am Rhyn dokończył dzieło z wprowadzeniem von Merzdorf'a. Było to pierwsze wielkie dzieło w związku.
Początkowo spotykali się w domach prywatnych, a od 1805 roku ich miejscem spotkań stała się kamienica barona von Schleinitza przy ulicy Grudziądzkiej. W 1820 roku stowarzyszenie zakupiło parcelę na rogu Drogi Młyńskiej i Alei Górkowskiej (tzw. Rickenhof). W pierwszym etapie prac nad własną siedzibą było założenie dużego ogrodu. Dwa lata później rozpoczęto budowę loży. Kosztem około 4900 talarów wzniesiono budynek z trzema salami, pomieszczeniami bocznymi, mieszkaniem dla zarządcy i werandą. 25 czerwca 1825 roku odbyło się uroczyste poświęcenie gmachu, który wraz z otacząjącym go parkiem służył niedzielnym spotkaniom członków "Złotej Harfy", ich rodzinom i przyjaciołom.
Stowarzyszenie zostało zdelegalizowane w 1933 roku przez narodowych socjalistów. Budynek wolnomularzy przejęła w posiadanie powiatowa szkoła partyjna NSDAP.
W roku 1945 gmach dawnej loży, przy ulicy Warszawskiej 39, od zarządu miasta na swoją siedzibę otrzymały Siostry Benedyktynki gdzie założyły dom generalny i pierwszy po wojnie nowicjat.
Źródła
- Rocznik Gdański - tom LV 1995
- Forum e-Kwidzyn
