Stadnina Koni przy ul. Miłosnej

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
Stajnia główna - "zegarowa"

Stadnina koni przy ul. Miłosnej powstała w latach 1907 – 1910, będąc jedną z większych stadnin funkcjonujących w tym czasie w Prusach Wschodnich. Pierwsza stadnina w Kwidzynie powstała w 1788 roku na polecenie Fryderyka II Wilhelma Wielkiego w miejscu obecnego teatru przy ul. Katedralnej. Na początku XX wieku przeniesiono stadninę w nowe miejsce, na przekazane przez władze 34 ha gruntu w położonej pod Kwidzynem Miłosnej (Liebenthal).

Zabudowania stadniny to nie tylko budynki stajenne ale i mieszkalne, biurowe, również pomocnicze zabudowania gospodarcze. Najokazalszym budynkiem mieszkalnym jest dawny dom dyrektora z pokojami gościnnymi. Budynek położony jest na uboczu stadniny, oddzielony od pozostałych parkiem. Towarzyszy mu grupa własnych budynków gospodarczych, skupionych wokół niewielkiego dziedzińca.

Nieco na uboczu usytuowany był budynek administracyjny z mieszkaniami dla głównego księgowego i skarbnika. W centrum zespołu stadniny znajduje się dom z mieszkaniem dla kwatermistrza, 30 pokojami dla nieżonatych stajennych oraz kuchnią i stołówką. W pobliżu niego zbudowano czterorodzinne domy dla pracowników, z własnymi, niewielkimi budynkami gospodarczymi.

Spośród budynków inwentarskich, pomocniczych i gospodarczych najważniejsze są położone w samym centrum zespołu trzy stajnie, rozlokowane wokół wewnętrznego maneżu. Najokazalszą jest stajnia główna. Dzięki zamontowanemu w wieżyczce zegarowi zwana jest „zegarową”. Po bokach znajdują się pozostałe dwie, identyczne w formie stajnie. W stadninie znajduje się także ujeżdżalnia, wieża wodociągowa z pawilonem stacji pomp i silników, dziś już podupadająca, kuźnia oraz inne mniejsze budynki gospodarcze.

Przy stadninie założono park oraz obsadzono drzewami wewnętrzne drogi i maneże.

Wszystkie budynki wchodzące w skład stadniny zbudowano w podobnym stylu, tworząc jednorodny architektonicznie zespół. Wyróżniają się malowniczymi, bogato zróżnicowanymi formami. Zbudowane zostały głównie z nie otynkowanej cegły, w strefach poddasza także w drewnianej konstrukcji szkieletowej z ceglanymi, otynkowanymi polami pomiędzy ryglami. Bryły budynków są zwarte, lecz równocześnie urozmaicone płytkimi ryzalitami, tarasami i wieżyczkami. Szczególnie malownicze wrażenie wywołują wysokie, dwukondygnacyjne mansardowe dachy, z licznymi i różnorodnymi w formie wystawkami oraz lukarnami. Elewacje ubogaca zastosowanie wielopodziałowej stolarki okiennej oraz drewnianych okiennic. Dla budynków charakterystyczne jest również występowanie półkolistych, odcinkowych lub falistych linii, wieńczących otwory okienne i drzwiowe oraz wystawki i lukarny. W większości budynków zachował się oryginalny wystój wnętrz. W budynkach administracyjnych i mieszkalnych są to zazwyczaj holle, klatki schodowe, stolarka drzwiowa oraz kominki. W stajniach i innych budynkach gospodarczych oryginalne układy stanowisk oraz wyposażenie.

Źródła