Skarby z Kwidzyna - misy jałmużnicze
Misy jałmużnicze to tace na datki dla ubogich.
W zakrystii kwidzyńskiej Katedry do 1945 roku przechowywane były dwie tace wykonane ze srebrnej blachy, starymi technikami złotniczymi, metodami repusowania i cyzelowania. Ufundowane w 1629 roku przez Johannesa Schwana i Bartela Scholza przełożonych szpitala o czym świadczył napis wygrawerowany na rantach tac: "Johannes Schwan Bartholemeus Scholz beu de Vor Steher des Hospitalle zu Marien Werder Anno 1629". Wzmiankuje o nich stara literatura. Ich wizerunek widnieje na archiwalnych fotografiach. Jedną z cech charakterystycznych mis są punce na nich wybite. Jedne to punce mistrzowskie, litery CH lub GH. Drugie to litery FW, a te są znakiem kontrybucyjnym. Otóż, w 1809 roku Fryderyk Wilhelm III winien Francji wielką kontrybucję po przegranej wojnie wprowadził w Prusach konfiskatę dóbr wykonanych ze szlachetnych kruszców. Jednak dzieła wykonane ze srebra i złota właściciel mógł uchronić przed odebraniem. Warunkiem był wykup przedmiotu za jedną trzecią wartości kruszcu. Przedmiot wykupiony otrzymywał sygnaturkę "FW".
Dziś jedna z tych mis, pod nazwą "taca na ofiary", widnieje w rejestrze strat wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pod numerem katalogowym 11164.
Pod koniec 2011 roku niemiecki dom aukcyjny wystawił na sprzedaż identycznie wyglądającą misę. Zaalarmowano ministerstwa: Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Spraw Zagranicznych. Jednak ekspertyza wykonana na podstawie zdjęć nie utożsamiła jej z zaginioną. Odstąpiono od interwencji. Na jej zakup zdecydowało się Muzeum Zamkowe w Malborku, które przekazało tacę do swojego oddziału, czyli Muzeum w Kwidzynie.
Zasadniczym elementem odmienności tac jest niewątpliwie metal z jakiego zostały wykonane. Misa wystawiona na aukcji wykonana była z blachy miedzianej. O fakcie istnienia misy wykonanej w tym metalu nie mówią żadne znane źródła. Miedziana taca prawdopodobnie jest pierwowzorem lub pamiątkowym egzemplarzem srebrnej tacy z 1629 roku. Jeżeli jedna srebrna taca posiada swój odpowiednik w miedzi, to należy domniemywać, że i druga z zaginionych ma swoją wierną kopię.
Wymiary tacy: średnica 22 cm; wysokość 2,5 cm.
Napis na zabytkowej tacy
1 srebrna taca na archiwalnej fotografii
2 srebrna taca na archiwalnej fotografii
Źródła
- Die Bau und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen - Johann Heise (1850-1899)
- Zbiory Muzeum w Kwidzynie
