Zamek w Kwidzynie
m (→Trzeci zamek) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| + | {|style="float:right; border: 1px solid grey; border-collapse:collapse; background:white;" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" | ||
| + | | | ||
| + | <googlemap version="0.9" lat="53.73617267" lon="18.92130017" zoom="16" width="400" height="300"> | ||
| + | 1#7F0309F5 (#7F031AF5) | ||
| + | 53.73652805, 18.92014146 | ||
| + | 53.73662325, 18.9202702 | ||
| + | 53.7365344, 18.92036676 | ||
| + | 53.73627421, 18.92090321 | ||
| + | 53.73634402, 18.92099977 | ||
| + | 53.73630594, 18.9210856 | ||
| + | 53.73640113, 18.92124653 | ||
| + | 53.73645825, 18.92120361 | ||
| + | 53.73647538, 18.92134702 | ||
| + | 53.73640557, 18.9214865 | ||
| + | 53.73635481, 18.92140067 | ||
| + | 53.73635481, 18.92135775 | ||
| + | 53.73627231, 18.921229 | ||
| + | 53.73610731, 18.92152941 | ||
| + | 53.73613269, 18.92159379 | ||
| + | 53.73608827, 18.92167962 | ||
| + | 53.7360375, 18.9216367 | ||
| + | 53.73591692, 18.92146504 | ||
| + | 53.73598038, 18.92135775 | ||
| + | 53.7361219, 18.92110705 | ||
| + | 53.73601846, 18.9210037 | ||
| + | 53.73614538, 18.92073548 | ||
| + | 53.73624057, 18.92081058 | ||
| + | 53.73650077, 18.92032778 | ||
| + | 53.73646904, 18.92024195 | ||
| + | 53.73650077, 18.92014539 | ||
| + | </googlemap> | ||
| + | |- | ||
| + | !|'''Zamek kapituły pomezańskiej na mapie''' | ||
| + | |} | ||
'''Zamek kapituły pomezańskiej w Kwidzynie''' znajduje się przy ulicy [[Ulica Katedralna w Kwidzynie|Katedralnej]]. | '''Zamek kapituły pomezańskiej w Kwidzynie''' znajduje się przy ulicy [[Ulica Katedralna w Kwidzynie|Katedralnej]]. | ||
Wersja z 23:41, 3 paź 2008
|
UNIQ28057e5317cc4f09-googlemap-00000000-QINU |
| Zamek kapituły pomezańskiej na mapie |
|---|
Zamek kapituły pomezańskiej w Kwidzynie znajduje się przy ulicy Katedralnej.
Spis treści |
Historia
Pierwsza strażnica
Niewielki oddział rycerzy Zakonu pod dowództwem mistrza krajowego Hermana Balka dotarł w nasze okolice w roku 1233 wznosząc drewniano - ziemną strażnicę zniszczoną po jakimś czasie przez wiosenną powódź - można by to określić "pierwszym zamkiem". Jeszcze w tym samym roku, w którym stracili budowlę wznieśli kolejną, tym razem położoną na wzgórzu w obrębie dzisiejszego miasta.
Drugi zamek
Przez kilka stuleci w Kwidzynie istniały dwa zamki - krzyżacki (niezachowany), którym władał biskup pomezański i zamek kapituły pomezańskiej sprzężony z katedrą.
Jako że strażnicę określoną "pierwszym zamkiem" zmiotła powódź i nic więcej o niej powiedzieć nie można, zająć się należy "drugim zamkiem". Usytuowany na wzgórzu w południowej części miasta wzniesiony był w latach 1242-1250 jako murowany, prawdopodobnie składał się z dwóch skrzydeł wzmocnionych trzema wieżami. Przekazany biskupom diecezji pomezańskiej w roku 1254 był ich siedzibą do momentu podjęcia decyzji w roku 1290 o budowie w północnym narożu miasta własnej siedziby obok ówczesnego kościoła parafialnego, podniesionego do rangi katedry w roku 1285. Zamek został zniszczony podczas wojny polsko - krzyżackiej w latach 1519 - 1521. Rozebrany zaś w latach 1540 - 1558 - z niego to właśnie wykorzystano materiał do budowy w 1586 roku południowej kruchty z wapienia gotlandzkiego. Niewykluczone iż portal znajdujący się w owej kruchcie pochodzi z kaplicy "drugiego zamku". Mozaika istniejąca nad kruchtą, przedstawiająca męczeństwo św. Jana powstała około roku 1380 jako dar biskupa pomezańskiego Jana Moncha dla katedry (napis pod mozaiką to ślad konserwacji wykonanej w roku 1902).
Trzeci zamek
czyli ten, który możemy podziwiać do dziś.
Zanim zaczęto budowę przeprowadzono prace przygotowujące miejsce i podłoże pod wzniesienie monumentalnej budowli na przełomie XIII i XIV wieku. Budowa zamku to lata 1310 - 1350, zaś katedrę zaczęto budować od roku 1320, kończąc prace w roku 1355 - jak widać od początku zamek (siedziba kapituły) projektowany był jako całość z katedrą - ze względów obronnych jak i dla wygody kanoników, ukazując jednocześnie jedność władzy duchowej i ziemskiej (ideologiczna wymowa). Projektant niestety znany nie jest a jedynym nazwiskiem na jakie trafiono jest ówczesny mistrz murarski - brat Rupertus. Wielka wieża ustępowa, nazywana dziś gdaniskiem w razie zagrożenia pełniąca rolę ostatniej wieży obrony wzniesiona została w roku 1384. Odległość pięćdziesięciu czterech metrów spowodowana była warunkami topograficznymi. W tym samym czasie w części północnej zamku wzniesiono oddaloną o osiemnaście metrów wieżę studzienną.
Warto wspomnieć o tym iż na mocy II pokoju toruńskiego, pomimo tego że Kwidzyn pozostał w ramach państwa krzyżackiego biskupem został polski duchowny - Wincenty Kiełbasa. Po jego śmierci antypolsko nastawiona kapituła pomezańska wywołała spór, który doprowadził w latach 1478 - 1479 do "wojny księżej" - to w tamtym czasie polskie oddziały z Malborka oblegały i zdobyły, niszcząc częściowo kwidzyński zamek. Jeszcze bardziej ucierpiał podczas wojny polsko - krzyżackiej w 1520 roku, kiedy to doszczętnie zniszczono "drugi zamek" i poważnie uszkodzono katedrę, i "trzeci zamek", którego naprawa ciągnęła się do końca pierwszej połowy XVI wieku.
Tak jak zmieniała się historia tak i zmieniał wygląd zamek. W 1728 roku przeprowadzono na zamku poważną przebudowę skrzydła południowo - zachodniego adaptując je na magazyn żywności dla powołanego w Kwidzynie garnizonu wojskowego. W 1773 roku na dawnym zamku kapitulnym ulokowano sąd i więzienie, które działały do roku 1935. Niewykluczone, iż stworzenie magazynów żywności przyczyniło się do rozbiórki w roku 1798 skrzydła południowo - zachodniego, rozebrano również część południowo - wschodnią wykorzystując materiał do budowy nowego gmachu Sądu Ziemskiego. Kapitel przedstawiający turniej rycerski z pierwszej połowy XIV wieku z rozebranego skrzydła zamku można dziś obejrzeć w malborskim muzeum. Pierwsza połowa XIX wieku, to przeprowadzenie prac adaptacyjnych w celu urządzenia zakładu dla ociemniałych, szkoły rzemieślniczej i remontu sal sądowych. Zmiany nastąpiły również w wieży studziennej, gdanisku i na górnych piętrach skrzydła północno - wschodniego w celu utworzenia nowych cel więziennych.
Kolejną przebudowę zamku w celu przywrócenia historycznego wyglądu zawdzięczamy królowi Prus - Fryderykowi Wilhelmowi IV. Prace przeprowadzono w latach 1854 -1858 i kontynuowano w latach 1860 - 1862. Wtedy właśnie zrekonstruowano największą salę w skrzydle północno - zachodnim, przekształcając ją w salę sądową. Największą regotyzację przeprowadzono w roku 1874 pod kierownictwem Gustawa Reicherta przywracając zamkowej bryle dawny kształt. Wówczas to zrekonstruowano narożne wieżyczki, szczyty gdaniska i wieży studziennej, odnawiając również elewacje. Zrekonstruowano również wnętrza wykorzystując ocalałe fragmenty z rozebranych skrzydeł zamku i prawdopodobnie w czasie tej przebudowy zachowane skrzydła uzyskały cztery kondygnacje.
W latach 1935 - 1945 na zamku funkcjonował ośrodek szkoleniowy młodzieży hitlerowskiej i muzeum regionalne.
Teraźniejszość
Dziś w zamku mieści się muzeum prezentujące kulturę materialną prawobrzeżnego Dolnego Powiśla obejmującego ziemię kwidzyńską, sztumską i suską.
Strona internetowa
Dane kontaktowe
Muzeum w Kwidzynie Oddział Muzeum Zamkowego w Malborku
ul. Katedralna 1 82-500 Kwidzyn
tel. 055-646 37 80, 055-646 37 97 fax 055-646 37 81
email: kwidzyn@zamek.malbork.pl
