Tychnowy
|
UNIQ1ed782c0277c1bfa-googlemap-00000000-QINU |
| Tychnowy na mapie |
|---|
Tychnowy (dawn. niem.Tiefenau ) - wieś położona w powiecie kwidzyńskim, w gminie Kwidzyn.
Spis treści |
Historia
Udokumentowana historia wsi rozpoczyna się w roku 1236,kiedy to mistrz krajowy zakonu krzyżackiego Hermann von Balk nadaje rycerzowi Detrichowi von Diepenau gród parvum Queden (Mały Kwidzyn) wraz z przyległymi trzystoma łanami flamandzkimi.
Założona w pobliżu gródka (rejon Podzamcza wieś, otrzymała nazwę od miejscowości w Saksonii, z której pochodził obdarowany rycerz. Nazwa Depenow (Diepenau) = Tiefenau spolszczona została w późniejszym okresie na Tychnowy. W różnych publikacjach można spotkać się ze spolszczeniem tożsamości samego rycerza. Jest on wymieniany jako Teodoryk von Tiefenau.
Po śmierci syna rycerza, Velarda dobra te (jeszcze przed 1285) rokiem przejął Dietrich II Stange.
W 1288 roku wymieniono w dokumencie po raz pierwszy nazwę miejscowości.
W innym dokumencie z roku 1299 wymieniono nazwisko sołtysa Johanna z Golot oraz proboszcza Martina.
Na początku XIV wieku powstał kościół należący do drugiej powstałej parafii w diecezji pomezańskiej, zwanej też krzyżacką, powołanej do życia przez papieża Innocentego IV, bullą "Hiis, quae per dilectos" z dnia 29 lipca 1243 roku.
Po śmierci Dietricha II Stange właścicielami Tychnów byli: jego zięć – rycerz Casimir, Chocimir z Tuchomia, Jachant (Arnold) z Plemięt oraz jego synowie Chocimir i Nicolaus.
Pod koniec XIV wieku wieś Tychnowy posiadał Peter Vansch (Vansche), a potem jego syn Johann.
Wojny polsko - krzyżackie z lat 1410 – 1414 i 1454 – 1466 poczyniły olbrzymie zniszczenia i wyludnienie we wsi.
Po drugim pokoju toruńskim (1466 rok) kończącym wojnę trzynastoletnią dobra tychnowskie znalazły się w województwie malborskim Prus Królewskich i były w rękach szlachty polskiej. Napływała tu ludność polska i postępowały procesy polonizacyjne.
We wsi Tychnowy istniała zawsze parafia katolicka. Po zwycięstwie reformacji w Prusach Książęcych w roku 1525 kościół w Tychnowach pomimo wprowadzenia wyznania luterańskiego jako urzędowego zawsze pozostawał katolicki.
W 1709 roku Ładysław Kretkowski oczynszował chłopów.
W 1789 roku odnotowano tu 23 dymy. Rok później chłopi otrzymali ziemię w wieczyste użytkowanie.
Do Tychnów należał też folwark Baumgart, nazywany potem Nowa Wieś Kwidzyńska, w którym od 1788 roku była szkółka ewangelicka, podczas gdy większość katolicka wsi miała w XIX wieku szkołę w Tychnowach. W 1910 roku wieś liczyła 635 osób, w tym aż 375 Polaków.
Ludność uparcie walczyła o utrzymanie języka polskiego w domu, szkole i w kościele.
Szczególne zasługi na tym polu odniósł, ksiądz Piotr Baranowski ( 1805 – 1901), który był proboszczem parafii Tychnowy-Straszewo przez 64 lata. Uczył on dzieci, mimo zakazu władz, religii w języku polskim, a przy okazji - także pisania i czytania po polsku. Wygłaszał również polskie kazania. W Tychnowach założył bibliotekę i czytelnię polską, utworzył szpital dla ubogich, starych i chorych 88 – 1935).Oraz powołał do życia towarzystwo wstrzemięźliwości. Działalność księdza Baranowskiego nie uszła uwadze władz pruskich. Był, więc za swą działalność wielokrotnie szykanowany i karany. Innym proboszczem tychnowskim, który zasłużył się dla sprawy obrony polskości był ksiądz Eryk Gross (1862 – 1935).
W 1912 roku założono Bank Ludowy.
W okresie międzywojennym zasłużonymi dla polskości byli m.in.: Aleksander (przewodniczący Komisji Plebiscytowej w 1920 roku) i Franciszek Liszewscy, Maria Omieńczyńska, Marcin Głodny oraz Konrad i Aleksander Redmerowie.
W czasie Plebiscytu za Polską głosowało 286 osób, co stanowiło 59,09 % ludności.
Po II wojnie istniała gmina a następnie gromada (w latach 1954 – 1972).
Utworzono szkołę podstawową, w której w roku 1966 utworzono izbę pamięci. Szkołę w latach 1992 – 1994 rozbudowano.
W Tychnowach d roku 1992 działał SKR.
Teraźniejszość
Zobacz też
Wykaz miejscowości powiatu kwidzyńskiego
Źródła
|
