Sąd Ziemski

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Sąd Ziemski znany też jako „Pałac Sprawiedliwości” usytuowany przy ul. Braterstwa Narodów 59 powstał w latach 1798 – 1800. Autorem projektu gmachu był znany niemiecki architekt epoki klasycyzmu David Gilly (1748–1808). W sierpniu 1798 roku na krańcach ówczesnego miasta rozpoczęto budowę Pałacu Sprawiedliwości. Budowę ukończono po przeszło dwóch latach i uroczyście otwarto 18 stycznia 1801 roku. Jest to budowla na rzucie prostokąta, dwupiętrowa, nakryta czterospadowym dachem. Do budowy użyto cegieł pochodzących z rozbiórki wschodniego i południowego skrzydła zamku. Tam też początkowo mieścił się (od 1772 roku) Wyższy Sąd Krajowy (niem. Oberlandesgericht), który przeniósł się do nowo wybudowanego gmachu. Dyskusyjną dla ówczesnych decydentów była decyzja o rozbiórce części zamku, gdyż pochłonęła ona olbrzymie kwoty. Okazało się, że koszty pozyskania w porównaniu z ceną zakupu nowego materiału znacznie przekroczyły planowany budżet. Prawdopodobnie było to przyczyną, dla którego nie zrealizowano pierwotnego projektu nowej siedziby. Zrezygnowano między innymi z wybudowania wieży wieńczącej budynek, nie wykonano też wielu zaplanowanych wcześniej dekoracji ścian. Na osi elewacji frontowej, powyżej okien I piętra we wnęce, do 1945 roku znajdował się napis „Jedem Gerechtigkeit” (w wolnym tłumaczeniu: Sprawiedliwość Każdemu). Było to odwołanie się do słów króla Fryderyka II, który je wypowiedział podczas uroczystości powoływania instytucji sądu dla prowincji Prus Zachodnich, którego Kwidzyn był stolicą. Dziś nie ma już wielu dekoracji, które istniały w momencie oddawania go do użytku. Względy praktyczne związane najprawdopodobniej z późniejszym poszerzaniem ulicy spowodowały, że zniknęły dłuższe schody, które na końcu ozdobione były rózgami liktorskimi, na których wisiały kute łańcuchy. W późniejszym czasie budynek został rozbudowany w głąb parceli. Zmieniło się też jego wnętrze, gdyż pierwotnie klatki schodowe znajdowały się zaraz przy wejściu. Z otoczenia budynku zniknęła też pompa stojąca niegdyś na ulicy. Nie ma już stylowych podwójnych lamp przy wejściach. Z pierwotnego wyglądu do dziś zachowała się za to w niezmienionym wyglądzie kuta żelazna brama, ale pozostałe elementy ogrodzenia już nie. Cokoły po obu stronach bramy były wyższe i zakończone spadzistym daszkiem. Jeden z najładniejszych budynków w mieście posiada w zamknięciach nisz archiwolty, zdobione rozety, a w ich polu znajdują się dekoracje: księga z wieńcem laurowym, wiązka drzewa, rękojeść miecza oraz tarcza z wężem, hełm, korona, berło i rękojeść miecza. Obydwa reliefy są symbolami sprawiedliwości i sądownictwa.

Budynek w latach 1946 – 1956 był siedzibą Domu Dziecka nr 2, a od roku 1957 mieści się w nim Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy z internatem i Szkoła Podstawowa nr 7.

Galeria