Pieniądz zastępczy

Pieniądz zastępczy (niem. Notgeld)

Zawirowania w sferze gospodarki i finansów państwa, jakie towarzyszyły wszelkim wojnom i innym wydarzeniom historycznym, z reguły prowadziły do niedoboru oficjalnych środków płatniczych o niższych nominałach. Dostarczenie ludności monet zdawkowych, koniecznych przy drobnych, codziennych transakcjach, stanowiło główny powód podejmowania działalności emisyjnej przez zarządy miast, gmin i powiatów. Zachowywał on swoją ważność tylko na terenie podległym administracji emitenta, czyli np. w granicach danego miasta. Wydawany był w kasach miejskich za większe nominały pieniądza państwowego (których nie brakowało tak, jak nominałów mniejszych) i można nim było opłacać wszystkie transakcje. Był on powszechnie akceptowany, chociaż nigdy pieniądz ten nie uzyskał klauzuli legalności ze strony władz państwowych. Brak takiej zgody nie wykluczał jednak milczącej tolerancji i takie też nastawienie do problemu emisji zastępczych przeważało w sferach rządowych. W czasie gdy niedobór państwowych środków płatniczych ustawał, władze mogły żądać natychmiastowego wycofania pieniędzy zastępczych, powołując się na fakt, że nie miały one żadnego ugruntowania prawnego.

Szczytowy okres występowania zastępczych środków płatniczych, to czas I wojny światowej i lata następujące bezpośrednio po niej.

Pieniądz zastępczy urzędowy jakim posługiwano się na terenie miasta Marienwerder podzielić możemy ogólnie na papierowy (bony) i metalowy (monety). Monety produkowano najczęściej z żelaza, cynku lub aluminium. Pieniądze zastępcze opatrywane były nazwami, mającymi w sposób wyraźny odróżnić emisje tego typu od państwowych środków płatniczych. Nazywano je na przykład: „pieniądzem wydanym w potrzebie”, „pieniądzem namiastkowym” czy „wojennym”.

Przykłady pieniądza zastępczego w Kwidzynie

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Źródło

• Portal NBP
• zbiory prywatne