Okrągła Łąka
(→Historia) |
|||
Linia 27: | Linia 27: | ||
Następnie dobra te przejęła Maria - żona Ludwiga - a po niej, jej bratanek Zacharias von Rothe. Kolejnym właścicielem był starosta Kwidzyński płk. Dietrich Wilhelm von Rothe. Po jego śmierci w 1761 roku dobra przejął Dietrich Ernst von Rothe. Jego następczyni, Amalie von Rothe, była od roku 1776 żoną prezydenta rejencji a potem Kanclerza Prus, barona Karla Wilhelma Schrottera, który po jej śmierci w 1787 roku był właścicielem Okrągłej Ląki. W 1789 oprócz dworu i folwarku była to wieś z 62 dymami. | Następnie dobra te przejęła Maria - żona Ludwiga - a po niej, jej bratanek Zacharias von Rothe. Kolejnym właścicielem był starosta Kwidzyński płk. Dietrich Wilhelm von Rothe. Po jego śmierci w 1761 roku dobra przejął Dietrich Ernst von Rothe. Jego następczyni, Amalie von Rothe, była od roku 1776 żoną prezydenta rejencji a potem Kanclerza Prus, barona Karla Wilhelma Schrottera, który po jej śmierci w 1787 roku był właścicielem Okrągłej Ląki. W 1789 oprócz dworu i folwarku była to wieś z 62 dymami. | ||
− | Na początku XVII wieku na północ od wsi powstał majątek rycerski zapisany jako Kayll (1632). Zajmował obszar 2 łanów, podczas gdy cała wieś 72, a dwór Loitza 9. W 1717 roku Kilowo (Keilhof) liczące już 10 łanów i 3 morgi było w posiadaniu ottona Friedricha von Groebena, który dochody z majątku przeznaczył na budowę swojej kaplicy grobowej w kwidzyńskiej Katedrze. W roku 1789 losy Kilowa i Okrągłej łaki łączą się. Obydwa majątki stają się własnością jednego właściciela - von Schrottera. W 1802 roku Kilowo przejmuje jego syn - Karol Ernst Friedrich von Schrooter. Z Okrągłej Ląki i Kilowa powstaje [http://pl.wikipedia.org/wiki/Majorat_(maj%C4%85tek) majorat]. Taki stan rzeczy nie trwał długo. W 1823 roku Kilowo kupił Adolf Reuter, a Okrągłą Ląkę w 1827. Jego syn Friedrich Wilhelm sprzedał Kilowo w 1873 kupcom z Nowego - Jakobowi i Lehmannowi. W 1878 roku Kilowo nabywa Paul Pieschel (153 ha). Około 50 ha kupiła spółka z Turynu, resztę prawdopodobnie sprzedano. Spółka w oparciu o wydobywany torf rozpoczęła produkcję | + | Na początku XVII wieku na północ od wsi powstał majątek rycerski zapisany jako Kayll (1632). Zajmował obszar 2 łanów, podczas gdy cała wieś 72, a dwór Loitza 9. W 1717 roku Kilowo (Keilhof) liczące już 10 łanów i 3 morgi było w posiadaniu ottona Friedricha von Groebena, który dochody z majątku przeznaczył na budowę swojej kaplicy grobowej w kwidzyńskiej Katedrze. W roku 1789 losy Kilowa i Okrągłej łaki łączą się. Obydwa majątki stają się własnością jednego właściciela - von Schrottera. W 1802 roku Kilowo przejmuje jego syn - Karol Ernst Friedrich von Schrooter. Z Okrągłej Ląki i Kilowa powstaje [http://pl.wikipedia.org/wiki/Majorat_(maj%C4%85tek) majorat]. Taki stan rzeczy nie trwał długo. W 1823 roku Kilowo kupił Adolf Reuter, a Okrągłą Ląkę w 1827. Jego syn Friedrich Wilhelm sprzedał Kilowo w 1873 kupcom z Nowego - Jakobowi i Lehmannowi. W 1878 roku Kilowo nabywa Paul Pieschel (153 ha). Około 50 ha kupiła spółka z Turynu, resztę prawdopodobnie sprzedano. Spółka w oparciu o wydobywany torf,glinę i piasek rozpoczęła produkcję konfekcji glazurowanej. Potem glazurę produkował Eduard Wegner, a od roku 1932 Karl Lange. |
We wsi był neoklasyczny pałac, który spalił się w 1912 roku i nie został później odbudowany. | We wsi był neoklasyczny pałac, który spalił się w 1912 roku i nie został później odbudowany. | ||
− | Majątek zwany Reutersrode, po śmierci Friedricha Wilhelma Reutera (był właścicielam w latach 1858 - 1878) kupił porucznik Max Hensel. Była tu poczta, telegraf a także cegielnia , należąca początkowo do majątku, a później do Rybickiego. 80% domów było z cegły, większość gospodarstw charakteryzowała się łączoną częścią mieszkalną i gospodarczą. Do roku 1937 funkcjonowała mleczarnia, potem zaistniała konieczność wożenia mleka do Kwidzyna. Istniały tutaj też 2 karczmy. Jedna posiadała salę taneczną. | + | Majątek zwany Reutersrode, po śmierci Friedricha Wilhelma Reutera (był właścicielam w latach 1858 - 1878) kupił porucznik Max Hensel. Była tu poczta, telegraf a także cegielnia , należąca początkowo do majątku, a później do Rybickiego. Zaklad ten znajdowal się w lesie około 2 km na wschód od wsi.Podstawowym surowcem do produkcji cegły były bardzo dobrej jakości [http://pl.wikipedia.org/wiki/I%C5%82y_warwowe iły warwowe]. |
+ | Stąd też 80% domów budowanych było z miejscowej cegły, większość gospodarstw charakteryzowała się łączoną częścią mieszkalną i gospodarczą. Do roku 1937 funkcjonowała mleczarnia, potem zaistniała konieczność wożenia mleka do Kwidzyna. Istniały tutaj też 2 karczmy. Jedna posiadała salę taneczną. | ||
W latach 1918 - 1939 istniało przejście graniczne oraz urząd celny z 3 celnikami. W XIX wieku do wybuchu II Wojny światowej znajdowała się szkoła ewangelicka wraz z boiskiem w której były 2 klasy. W roku 1939 w Okrągłej Łące było 567 mieszkańców, którzy zajmowali 134 gospodarstwa domowe. W tym też roku wybudowano szosę do Gardei przez Dziwno. | W latach 1918 - 1939 istniało przejście graniczne oraz urząd celny z 3 celnikami. W XIX wieku do wybuchu II Wojny światowej znajdowała się szkoła ewangelicka wraz z boiskiem w której były 2 klasy. W roku 1939 w Okrągłej Łące było 567 mieszkańców, którzy zajmowali 134 gospodarstwa domowe. W tym też roku wybudowano szosę do Gardei przez Dziwno. |
Wersja z 13:10, 1 kwi 2008
UNIQ7450418a5eb98611-googlemap-00000000-QINU |
Okrągła Łąka na mapie |
---|
Okrągła Łąka (niem. Rundewiese) – sołecka wieś w Polsce na Powiślu położona w w powiecie kwidzyńskim, w gminie Sadlinki przy drodze wojewódzkiej nr 611. Przez wieś przepływa Kanał Palemona
Spis treści |
Prahistoria
Najdawniejszym śladem z obszaru Okrągłej Łąki stanowi pojedyncze znalezisko z okresu rzymskiego. Może to świadczyć o ówczesnej penetracji gospodarczej związanej z istnieniem Bursztynowego Szlaku.
Historia
Od połowy XIII wieku tereny ówczesnej wsi wchodziły w skład dóbr biskupów pomezańskich. W roku 1334 ziemie zostały podzielone przez biskupa Bertolda pomiędzy biskupstwem a kapitułą. W wyniku tego podziału obszar wsi obejmował 40 łanów i znalazł się w granicach kapituły pomezańskiej. Nazwa wsi zaczęła funkcjonować dopiero około roku 1581, kiedy to część wsi Rusinowo zaczęto nazywać Okrągłą Łąką. W roku 1586 było tu 74 łany i 13 mórg z czego 25 łanów i ponad 6 mórg zaliczono do Niziny Kwidzyńskiej, za co czynsz płacili 2 rzeźnicy (Gregor Haber z Gdańska i August Milde z Kwidzyna).
W wyniku kombinacji finansowych 28 łanów posiadał Christian von Kressenstein, bankier i kupiec ze Szczecina. Po śmierci ziemię odziedziczył jego pasierb, Stefan Loitz, także bankier ze Szczecina.
Na początku wieku XVII po Haberze majątek przejął jego wuj, radca Heinrich von Rahmel z Ostrowca koło Sławna (Schlawe). Zdołał on także majątek powiększyć do 44 łanów.
Po wymienionych właścicielach do wsi przybyli pomorscy chłopi, zagrodnicy i czeladź dworska, osiedlił się tutaj także pisarz - Hans Naps z Kwidzyna. W 1632 roku, po wygranych procesach, folwark przejęli przyrodni bracia Stefana Loitza - Ludwig i Sigmunt von Kressenstein, obejmując też 6 łanów po Napsie. Pozostały majątek wynoszący 44 łany oddano w dzierżawę.
Następnie dobra te przejęła Maria - żona Ludwiga - a po niej, jej bratanek Zacharias von Rothe. Kolejnym właścicielem był starosta Kwidzyński płk. Dietrich Wilhelm von Rothe. Po jego śmierci w 1761 roku dobra przejął Dietrich Ernst von Rothe. Jego następczyni, Amalie von Rothe, była od roku 1776 żoną prezydenta rejencji a potem Kanclerza Prus, barona Karla Wilhelma Schrottera, który po jej śmierci w 1787 roku był właścicielem Okrągłej Ląki. W 1789 oprócz dworu i folwarku była to wieś z 62 dymami.
Na początku XVII wieku na północ od wsi powstał majątek rycerski zapisany jako Kayll (1632). Zajmował obszar 2 łanów, podczas gdy cała wieś 72, a dwór Loitza 9. W 1717 roku Kilowo (Keilhof) liczące już 10 łanów i 3 morgi było w posiadaniu ottona Friedricha von Groebena, który dochody z majątku przeznaczył na budowę swojej kaplicy grobowej w kwidzyńskiej Katedrze. W roku 1789 losy Kilowa i Okrągłej łaki łączą się. Obydwa majątki stają się własnością jednego właściciela - von Schrottera. W 1802 roku Kilowo przejmuje jego syn - Karol Ernst Friedrich von Schrooter. Z Okrągłej Ląki i Kilowa powstaje majorat. Taki stan rzeczy nie trwał długo. W 1823 roku Kilowo kupił Adolf Reuter, a Okrągłą Ląkę w 1827. Jego syn Friedrich Wilhelm sprzedał Kilowo w 1873 kupcom z Nowego - Jakobowi i Lehmannowi. W 1878 roku Kilowo nabywa Paul Pieschel (153 ha). Około 50 ha kupiła spółka z Turynu, resztę prawdopodobnie sprzedano. Spółka w oparciu o wydobywany torf,glinę i piasek rozpoczęła produkcję konfekcji glazurowanej. Potem glazurę produkował Eduard Wegner, a od roku 1932 Karl Lange.
We wsi był neoklasyczny pałac, który spalił się w 1912 roku i nie został później odbudowany.
Majątek zwany Reutersrode, po śmierci Friedricha Wilhelma Reutera (był właścicielam w latach 1858 - 1878) kupił porucznik Max Hensel. Była tu poczta, telegraf a także cegielnia , należąca początkowo do majątku, a później do Rybickiego. Zaklad ten znajdowal się w lesie około 2 km na wschód od wsi.Podstawowym surowcem do produkcji cegły były bardzo dobrej jakości iły warwowe. Stąd też 80% domów budowanych było z miejscowej cegły, większość gospodarstw charakteryzowała się łączoną częścią mieszkalną i gospodarczą. Do roku 1937 funkcjonowała mleczarnia, potem zaistniała konieczność wożenia mleka do Kwidzyna. Istniały tutaj też 2 karczmy. Jedna posiadała salę taneczną.
W latach 1918 - 1939 istniało przejście graniczne oraz urząd celny z 3 celnikami. W XIX wieku do wybuchu II Wojny światowej znajdowała się szkoła ewangelicka wraz z boiskiem w której były 2 klasy. W roku 1939 w Okrągłej Łące było 567 mieszkańców, którzy zajmowali 134 gospodarstwa domowe. W tym też roku wybudowano szosę do Gardei przez Dziwno.
W Okrągłej Łące zachowały się do dziś dwa betonowe schrony bojowe. Wchodziły one w skład fortyfikacji polowych, wybudowanych przez wojska niemieckie, latem 1939 roku zwanymi Pozycją Gardejską. Zachowane schrony były typowymi stanowiskami broni maszynowej (MG-Schartenstand D) przeznaczonymi dla trzech żołnierzy.
Teraźniejszość
W 1947 roku ponownie działalność rozpoczęła szkoła podstawowa. Jej założycielem i pierwszym dyrektorem był Michał Modliszewski - osadnik z Legionowa. Pierwszym sołtysem po drugiej wojnie światowej był Stanisław Jankiewicz. W kolejnych kadencjach funkcje te pełnili: Piotr śliwiński, Józef Piasek, Kazmierz Czaplicki, Marceli Rajca, Wincenty Kopecki i Krzysztof Sobbe. W roku szkolnym 1960/1961 do miejscowej siedmioklasowej szkoły uczęszczało 115 uczniów, pracowało tu czterech nauczycieli. Od 20 września 1969 roku działa nowa szkoła podstawowa. Od roku 1999 dyrektorem szkoły jest do chwili obecnej Bogumiła Piotrkowska- Młynarczyk.
W roku 1970 żyło tutaj 400 osób. W tymże roku działały tu: ośmioklasowa szkoła podstawowa, licząca pięciu nauczycieli i 102 dzieci, wiejska świetlica i klub „Ruchu”.
W latach 1983-1986 został wybudowany kościół pod wezwaniem Chrystusa Dobrego Pasterza.
W 2000 roku wieś zamieszkiwało 428 osób, w 2007 roku żyło tutaj 381 mieszkańców.
Znajduje się tutaj także gospodarstwo zajmujące się hodowlą strusi. Uprawia się tutaj tytoń. Na dużą skalę rozwinęła się uprawa wikliny. Obecnie funkcję sołtysa pełni Jadwiga Stobbe.
W Okrągłej Lące do dnia dzisiejszego zachował się cmentarz mennonicki. Najbardziej charakterystyczne na cmentarzu są stele - prostokątne - wysokie płyty dochodzące do 2.5 m. wysokości. Na jednej z nich można odczytać wyrytą pieśń (wiersz?):
"Miłość związana wstęgą
Pozostała nam tylko wierna.
Dopóki śmierć zimną ręką
rozdzieliła nasze wspólne życie.
Bóg mnie od Ciebie wzniesie,
by dalej z tobą wiecznie żyć"
Ciekawostka
Od 1945 do 1949 roku wieś nosiła nazwę Krążkowo.
Jedno z drzew - stary dąb - posiada obwód pnia wynoszący 314 cm. Na dębie można odnaleźć także gałąź przypominającą z głowę kaczki. Zapewne strzeże ona cmentarnego spokoju.
Legenda
Jak głosi legenda pierwszym rodzicem, a zapewne i ojcem chrzestnym wsi Okrągła Łąka był drwal leśny. W uroczystym, puszczańskim mroku niewiele mógł widzieć, więc wykarczował wśród leśnego uroczyska okrągłą łąkę-polanę. Pobudował na niej pierwszą osadę. Synowie jego i wnuki żyli w staropolskiej okolicy, w zrębowych chatach, w głębinie leśnej, gdzie żaden pan im nie rozkazywał.
Źródła
- Wikipedia
- Kwidzyn. Z dziejów miasta i okolic
- Przewodnik po Powiślu. Powiat Kwidzyński
- strona szkoły w Okrągłej Lące
- http://kaczorek.easyisp.pl
|