Kwidzyński słownik pojęć potocznych

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
Pojęcie Opis
Balaton Zbiornik wodny, znajdujący się w sąsiedztwie ulicy Wiślanej, dawniej wykorzystywany jako kąpielisko.
Baltona Sklep oferujący w PRL-u towary z importu, mieszczący się na parterze kamienicy na ul. Grudziądzkiej, przy rondzie Solidarności. Obecnie sklep spożywczy.
Banderoza patrz “Roxana”
Bep Budowlane Przedsiębiorstwo Powiatowe mieściło się naprzeciwko szkoły Nr 5 i parku przy ulicy Hallera.
Berlinki
Biały Domek Była siedziba Komitetu Miejskiego PZPR, następnie ZOZ-u mieszcząca się w budynku przy ul. Chopina 21. W 2008 roku budynek zmienił kolor na ceglasty.
Budowlanka (1) Zespół Szkół Budowlanych, którego budynek znajdował się na ul. Polnej.
Budowlanka (2) Budynek SP Nr 2 w którym mieściły się do lat 90' XX w. klasy I-III, obecnie sala gimnastyczna przy ul. Mickiewicza 3.
Budynek Kablówki Budynek przy ul. Warszawskiej 18, gdzie mieściło się pierwsze studio kwidzyńskiej kablówki.
Cedrus Dawna dyskoteka przy ul. Grunwaldzkiej. Obecnie siedziba firmy Nova-Bis.
Celuloza Dawna potoczna nazwa Zakładów Celulozowo-Papierniczych w Kwidzynie, obecnie International Paper - Kwidzyn Sp. z o.o., Kwidzyn ul. Lotnicza 1.
Czarna Dróżka Droga nieposiadająca oficjalnej nazwy łącząca ul. Fredry i ul. Kasprowicza. Nazwa powstała ze względu na to, że droga wysypana jest szlaką i jest niezbyt oświetlona.
Czarna Sala uproszczone określenie budynku KCK przy ul. Słowiańskiej, w którym mieści się scena widowiskowa o wspomnianej nazwie Czarna Sala.
Czerwony Most Most na rzece Liwie, znajdujący się w sąsiedztwie ul. Sportowej, będący częścią dawnej linii kolejowej do Kisielic.
Czołg Czołg T 34 udający bezsensownie pomnik, postawiony naprzeciwko byłej JW przy ul. 11-go Listopada. Idea postawienia czołgu poszła w zapomnienie, a czołg dokonał żywota w hucie. Obecnie w tym miejscu znajduje się fontanna przy PUP.
Deptak popularne miejsce spacerów, obejmujące ul. Piłsudskiego na odcinku od ul. Brat. Narodów do skrzyżowania z ul. Chopina.
Domino nieistniejąca restauracja u zbiegu ulic Mickiewicza i J. Brzechwy, powstała wraz z osiedlem "ZATORZE I" na początku lat 70 obecnie sklep sieciowy z art. wykończenia mieszkań,
Drewniak
Elba Dawny sklep spożywczo-przemysłowy przy ul. Targowej 15, wcześniej znajdował się tu sklep sportowy. Obecnie apteka i kawiarnia Bordo.
Fontanna fontanna postawiona naprzeciwko byłej JW przy ul. 11-go Listopada w miejscu wcześniej stojącego tu czołgu. Po wybudowaniu fontanny przy ul. Hallera pojęcie „Fontanna” przestało być jednoznaczne.
Galeriowce Bloki między ulicami Piłsudskiego i Kopernika (na wysokości Kościoła Parafialnego).
Góra Dziadka Strzałby Strome zbocze między ul. Graniczną a ul. Mylną. Nazwa pochodzi od nazwiska mieszkańca domu na szczycie wzgórza.
Giewont Strome zbocze między ulicami Braterstwa Narodów, Sztumską i Katedralną.
Góra Hitlera Popularna w latach 70-tych i 80-tych wśród dzieci z osiedla Stare Miasto nazwa dzikiego stoku saneczkowego. Stok zaczynał się przy domu na ul. Starozamkowej i kończył na ul. Górnej. Stok był bardzo niebezpieczny, ponieważ większość zjazdów kończyła się na jezdni. Obecnie zadrzewiony.
Górkowicze Mieszkańcy Górek, potoczna nazwa używana wśród uczniów SP Nr2 i SP Nr4 na określenie ich rówieśników z Górek.
Hachajówka
Heweliusz Nieistniejący pub przy ul. Piłsudskiego.
Hotelowce Bloki mieszkalne przy ulicy Polnej zbudowane w polowie lat siedemdziesiątych, dawniej wykorzystywane jako hotele pracownicze dla budowniczych "Celulozy".
Kablówka Kwidzyńska Pierwsza TV kablowa w Kwidzynie, TKK
Kaczy Dołek „atrakcja” kąpieliskowa nad Liwą, poniżej osiedla Zatorze I
Kasino Dawne kasyno wojskowe, obecnie Kościół Zielonoświątkowy, znajdujący się przy ulicy Kościuszki
Katedra Powszechne określenie Zespółu katedralno-zamkowego w Kwidzynie, ul. Katedralna) 1
Kinder Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla dziewcząt znajdujący się przy ul. Moniuszki. Nazwa wzięła się od przedwojennej funkcji budynku - domu dziecka (niem. Kinder Haus).
Konie Zespół Szkół Mechanizacji Rolnictwa (ZSMR), obecnie ZST przy ul. Staszica 25. nazwa wywodzi się od nauki wprowadzania "koni mechanicznych" zamiast tradycyjnych napędzanych owsem.
Kostka W latach 90-tych, określenie placu zabaw przy ulicy Kamiennej, między sklepem spożywczym (patrz Stodoła) w którym aktualnie znajduje się placówka sieci Stokrotka (wcześniej Biedronka), a blokiem przy ulicy Kamiennej 15. Nazwa pochodziła od stojącej (dość krótko) drewnianej konstrukcji w kształcie sześcianu (kostki), o dużych wymiarach, po której można było się wspinać. Aktualnie plac zabaw zasiano trawą, a przez jego środek poprowadzono chodnik. W czasach swojej świetności, wśród uczniów Szkoły Podstawowej nr 8, było to popularne miejsce umawiania bójek "po szkole" ("Dziś, po lekcjach na kostce!"). Takie bójki cieszyły się dużym zainteresowaniem opuszczającej szkołę gawiedzi i stawały się nieraz sporym widowiskiem.
Kozi Lasek zlokalizowane pomiędzy obecnymi ulicami: Zamkową Górą, Sztumską i Żwirki i Wigury większe skupisko drzew („lasek”). Kozi Lasek położony był na wzgórzu, a jego zbocza cechowały się znaczną stromością. Obszar ten wykorzystywany był przez dzieci i młodzież do zabawy i wspinanie się po drzewach. Obecnie liczba ówczesnego drzewostanu uległa bardzo dużemu ograniczeniu, a część terenu wykorzystywana jest jako ogródki.

Nie jest do końca wyjaśniona geneza nazwy. Jedna z wielu hipotez mówi o wypasających się kozach w ogródkach okolicznych domostw. Być może kozy nie przejmowały się ograniczeniami terytorialnymi i swobodnie wybierały miejsce swojego żeru…? Inna hipoteza mówi o pochodzeniu nazwy od kozicy górskiej, które dzięki odpowiednim przystosowaniom mogą zamieszkiwać wysokie góry… To wszystko tylko domysły… może kiedyś uda się ustalić prawdziwe pochodzenie tej obyczajowej nazwy…

Kozia Górka czasami nazywana jest kwidzyńskim Giewontem.

Księgarnia Zdanowicza Nieistniejąca księgarnia przy ul. Chopina 14 prowadzona przez p. Władysława Zdanowicza.
Kwidzyń Nazwa, na którą wyczuleni są wszyscy Kwidzyniacy, budząca niezbyt pozytywne reakcje. Nieformalnie stosowana 1945 a 1946 rokiem.
Liwka Potoczna nazwa rzeki Liwy.
Łysa Góra Niezamieszkałe wzgórze będące elementem zbocza morenowego, położone na granicy miasta Kwidzyn i wsi Rozpędziny, rozciągające się na południe od ulicy Karowej, między przedłużeniem ulicy Hallera w kierunku Sadlinek a przedłużeniem ulicy Przyrzecznej, korytem Liwy i nizinnymi terenami Żuławy Kwidzyńskiego. Nazwa popularna wśród mieszkańców pobliskiego osiedla Hallera.
Maleńka Nieistniejąca kawiarnia przy ul. Piłsudskiego. Obecnie sklep z art. dziecięcymi.
Mała Bana Ogólne określenie kwidzyńskiej kolei wąskotorowej. Nazwa pochodzi od niemieckiego słowa "Bahn"- kolej
Mała Strzelnica Miejsce za budynkiem siedziby Państwowej Straży Pożarnej, gdzie przed wojną siedzibę miało "Bractwo Kurkowe". Strzelnica została zniszczona podczas budowy osiedla mieszkaniowego. Obecnie zachował się jedynie kulochwyt.
Małpi Gaj
Mały Stawek
Manhatan Targowisko miejskie przy ul. Słowackiego.
Mazury Warmińskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego przy ulicy Toruńskiej.
Meblos Dawna meblarska spółdzielnia pracy Meblos, ul. Grunwaldzka 9, obecnie m.in. Restauracja "La Cantina".
Mleczarnia Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska przy ul. Mickiewicza 1.
Młoty Jednostka wojskowa przy ul. Grudziądzkiej, obecnie KCK, Urząd Pracy, Urząd Gminy Kwidzyn, Lancet itd.
Młyn na Górkach Resztki młyna nad Liwą, poniżej lecznicy dla zwierząt przy ul. Warszawskiej, za ogródkami działkowymi.
Nowy Ogólniak Liceum Ogólnokształcące Nr 2 w Kwidzynie, nazwa stosowana dla odróżnienia od Liceum Ogólnokształcącego Nr 1.
Obwodnica Pierwsza w Kwidzynie i przez długie lata jedyna obwodnica w mieście, łącząca ulicę Warszawską z Malborską, pełniąca rolę głównej trasy wyjazdowej w kier. Malborka. Obecnie ul. Jagiełły.
Odlewnicy Spółdzielnia Pracy OMS ul. Ogrodowa 14.
Ogólniak Liceum Ogólnokształcące Nr 1 w Kwidzynie, w momencie wybudowania Liceum Ogólnokształcącego Nr 2, przechrzczony na „Stary Ogólniak”.
Osiedlowa
Pedały Dawne Liceum Pedagogicznego, mieszczące się w budynku obecnej SP Nr4.
Pedek Powiatowy Dom Kultury przy ul. Parkowej 18 (obecnie ul. Katedralna). Przekształcony w Miejski Ośrodek Kultury (MOK). W sali zajmowanej obecnie przez kawiarnię "Miła" odbywały się dyskoteki.
Pepe Nieistniejący pub przy ul. Piłsudskiego. Obecnie Cafe 19.
Pewex Sklep na Starym Mieście, w którym można było kupić towary za waluty krajów zachodnich i tak zwane "bony towarowe".
Pieluchy
Piwosz patrz: u Szałapy
Pod Gruszą Lokal piwny przy ulicy Mylnej.
Podkowa (Podkówka) Nieistniejące pawilony handlowe mieszczące się przy ul. Krańcowej. Ich rozmieszczenie przypominało kształtem podkowę.
Poligon (na Kamionce) Nieistniejący poligon wojskowy w miejscowości Kamionka, miejsce nielegalnych wypadów grzybiarzy i zbieraczy militariów, a także małoletnich poszukiwaczy przygód.
Popularna
Powiśle Spółdzielnia Pracy o tym imieniu, mieszcząca się przy ul. 3-go Maja 6.
Prezydium Pierwotnie nazwa budynku przy ul. Braterstwa Narodów, w którym mieściła się siedziba Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (obecnie pustostan). Po likwidacji powiatu w 1975 nazwa została przypisana do budynku, w którym mieściła się siedziba Prezydium Miejskiej Rady Narodowej przy ul. Warszawskiej 19 (obecnie Urząd Miejski).
Prochownia Teren zamknięty ulicami Żwirową i Lotniczą (aktualnie znajdują tu się tam siedziby firm "Petrolex", ", "Sofrel", "Vos").

Do połowy lat osiemdziesiątych wykorzystywany przez wojsko jako magazyny amunicyjne. Obiekt miał prawdopodobnie poniemieckie pochodzenie.

Rolniczówka Patrz „Konie”
Roxana Kultowy lokal lat siedemdziesiątych przy ulicy Grunwaldzkiej 36. W schyłkowym okresie istnienia zwany "Banderozą".
Ruskie Góry
Sawa Dawna kawiarnia z dyskoteką przy ul. Grunwaldzkiej, obecnie sklep elektryczny.
Schron (bunkier) Nieistniejący schron położony naprzeciwko dworca PKP, obecnie parking przy sklepie „TROPS” ul. Kościuszki.
Słodka Dziurka (1) Sklep winno-cukierniczy na skrzyżowaniu ul. Grudziądzkiej i Ogrodowej (ul.Ogrodowa 16).
Słodka Dziurka (2) Budka z słodyczami zlokalizowana przy ul. Słowiańskiej, działająca w latach świetności „Starego Rynku”.
Spichlerz Dawny spichlerz przy ul. Magazynowej 1, obecnie klub muzyczny
Stacja Pomp Budynek po którym obecnie zachowały się jedynie fundamenty, a w którym znajdowały się pompy zaopatrujące w wodę dworzec kolejowy w Kwidzynie. Budynek zniszczony pod koniec lat 70 XX w.
Stara policja Dawna siedziba Policji - budynek znajdujący się u zbiegu ulic Kopernika oraz Chopina.
Stary Ogólniak Liceum Ogólnokształcące Nr 1, nazwa zaczęła funkcjonować w momencie wybudowania Liceum Ogólnokształcącego Nr 2.
Stary Rynek Rynek miejski znajdował się przy ul. Słowiańskiej obecnie Parking Strzeżony.
Stodoła Popularne wśród mieszkańców osiedla Hallera określenie samu spożywczego przy ulicy Kamiennej. Sklep wielokrotnie zmieniał najemców. Byli nim m.in. Dębowa, Biedronka i (aktualnie) Stokrotka.
Strzelnica Znajduje się przy ul. Strumykowej. Wybudowana na przełomie osiemnastego i dziewiętnastego wieku jako strzelnica dla Szkoły podoficerskiej. Obecnie obiekt cywilny, otwarty.
Synagoga Dawna synagoga u zbiegu ulic Górnej i Bat. Chłopskich
Szkoła pod Zegarem Budynek SP Nr 2 z charakterystyczną wieżą z zegarem, mieszczący się przy ul. Staszica 2.
Świński Rynek Nazwa pochodzi do sprzedawanego tam towaru. Handlowano tam wszystkim, co wiejskie, począwszy od wideł, poprzez płody rolne do zwierząt (między innymi świń). Znajdował się przy ulicy Hallera, obecnie za kwiaciarnią i lodziarnią na miejscu osiedla mieszkaniowego przy ul. Bema.
Teodorek Budynek przy ul. Kopernika 8 należący do ZEM-u. W piwnicach znajdował się klub pracowników ZEM.
Tęcza Dawne kino o tej nazwie, mieszczące się przy ul. Tęczowej 1.
Trzech Niepijących Pomnik wdzięczności przy ul. Warszawskiej, przedstawiający (w pozycji stojącej) dwóch żołnierzy i robotnika z młotem w ręku.
u Baty
u Brełyka Pijalnia piwa u zbiegu ulic Górnej i Podjazdowej. W miejscu obecnego sklepu mięsnego. Nazwa pochodzi od nazwiska właściciela.
u Bryka Dawne MHD - sklep ówcześnie uważany za "delikatesowy" na rogu ulic Słowiańskiej i Brat. Narodów.
u Dubasa Piekarnia J.A. Dubas znajdująca się przy ul. Chopina.
u Halagiery lokal (kawiarnia? restauracja?) istniejący po wojnie w miejscu obecnego sklepu obuwniczego przy ulicy Braterstwa Narodów. Uczestnicy zabaw tanecznych organizowanych w tymże lokalu bawili się przy dźwiękach grającej orkiestry. Lokal zaczął funkcjonować prawdopodobnie pod koniec roku 1946 albo z początkiem 1947. Nie wiadomo kiedy zakończył działalność.

Ze źródeł historycznych wiemy, że dnia 14 maja 1949 roku o godz. 19stej odbywał się tam Dancing Majowy organizowany przez Ligę Kobiet w Kwidzynie. Dochód z imprezy miał zostać przeznaczony na Świetlicę Ligi Kobiet. Obowiązywał kolorowy strój, na miejscu znajdywał się ogródek i bufet z lodami. Wstęp możliwy był tylko z zaproszeniami i kosztował 100 zł +15.

Przez pewien okres, po powstaniu obecnego sklepu z obuwiem, mieszkańcy Kwidzyna zapytani o sklep, w którym kupili buty, odpowiadali: „u Halagiery”.

u Lońki Mały bar z jedzeniem, piwem i alkoholem. Znajdował się przy ul. Warszawskiej, przy obecnym Rondzie Jana Pawła II w obecnym sklepie Nałęcza.
u Rochny Zakład Piekarniczy H. R. Rochna, znajdujący się przy ulicy Bat. Chłopskich.
u Szałapy Pijalnia piwa znajdowała się na ulicy Hallera, za ogródkami działkowymi na obrzeżach miasta (jadąc w kierunku Sadlinek). Alternatywna nazwa: Piwosz.
u Wodnika Lokal piwny przy ulicy Mylnej nazywający się oficjalnie "Pod Gruszą". Nazwa pochodziła od tego, że piwo serwowane w tym lokalu pomimo najniższych cen w mieście, nosiło ślady znacznego rozcieńczenia wodą.
Wał (Wał od wąskotorówki) Wał ziemny po nieistniejącym torowisku kolei wąskotorowej, ciągnący się wzdłuż zachodnich granic miasta, między ulicą Hallera a ulicą Wiślaną.
Warmińskie Warmińskie Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego, ul. Toruńska zwane też "Mazury".
Wąskotorówka Dawny dworzec kolejki wąskotorowej na Marezie.
Wembley Boiska pod Gdaniskiem.
WDT Wiejski Dom Towarowy. Dom Towarowy przy ulicy Braterstwa Narodów.
Wiklina Dawne Technikum Wikliniarsko-Trzciniarskie, obecnie ZSP nr 4, ul. Ogrodowa 6.
Wioska Indiańska Istniejący na przełomie lat 80'-90' XX w. plac zabaw przy ulicy 15-go Sierpnia, na jego terenie znajdowały się kryte słomą drewniane „chaty”, stylizowane na wioskę indiańską.
Zamek Patrz „Katedra”
Zamkowa Nazwa dawnej kawiarni mieszczącej się na dziedzińcu zamkowym.
W podwórku Plac na tyłach budynku Braterstwa Narodów 46. Mieści się tam parę sklepików m.in. z artykułami żelaznymi, sanitarnymi, biurowymi, drzewnymi.
ZEM Zakłady Elektrotechniki Motoryzacyjnej POLMO w Kwidzynie, ul. Konopnickiej 29.
Złota Dolina Ulica Łąkowa
Żelazny Sklep z art. metalowymi mieszczący się przy ul. Braterstwa Narodów w tzw. „Podwórku”. Jest to najstarszy i najbardziej charakterystyczny dla „Podwórka” sklep.