Klecewo

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Wersja KazikWalicki (dyskusja | edycje) z dnia 11:49, 14 sie 2016

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)

Klecewo na mapie
UNIQ45ae96871e0ff06-googlemap-00000000-QINU

Klecewo (dawn. niem. Klötzen) - wieś położona nad jeziorem Kucki, w powiecie kwidzyńskim, w gminie Gardeja.

Historia

Wieś Klecewo położona nad jeziorem Kucki, której pierwotna nazwa (Kucica, Kucice) wskazuje, że pierwszymi osadnikami mogli być Polacy. Od XIII wieku jednak osiedlają się tu Prusowie. Wówczas dobra leżące nad jeziorem otrzymują nazwę sprutenizowaną Alczenow. Część z nich weszła potem w skład Czarnego Dolnego, a pozostałe pod nazwą Dumele (od pruskiego dumis – dym) biskup Henryk w 1289 roki nadał Prusowi o imieniu Klec (Clecz), na prawie chełmińskim, z obowiązkiem dostarczania lekkiej służby wojskowej według zwyczaju Prusów i uiszczania czynszu rekognicyjnego. Od tego momentu dobra te zmieniły nazwę na Klec (potem Klecewo).

Widok na pałac, na przedwojennej pocztówce.

Właścicielami dóbr byli: Stefan Cletz (w 1334 roku), Szymon z Klecewa (w roku 1378) i Engelhard z Klecewa, który w 1427 roku uzyskał prawo połowu ryb w jeziorze Kucki.

W roku 1459 na polach Klecewa oddziały propolskie stoczyły potyczkę z oddziałami krzyżackimi.

W 1499 roku właścicielem Klecewa był Adam z Dąbrówki (pochodzący z ziemi chełmińskiej).

W roku 1505 Kaspar z Klecewa otrzymuje nowy przywilej na tą wieś, w 1538 roku zaś Hand Stift z Klecewa otrzymał pozwolenie na wolny połów ryb w jeziorze Kucki.

W wieku XVI właścicielami wsi byli: Barcz Milewski i Jan Wierzbowski. Od XVII wieku dobra ziemskie, wieś wraz z folwarkiem przechodzą w ręce niemieckie. Dobra ziemskie zostają sukcesywnie skupiane i przejmowane na rzecz dworu.

Pierwszy pałac w Klecewie pochodzący z połowy XVIII wieku wyburzono w latach 1870 – 1872 i na jego miejscu wzniesiono neorenesansowy, w manierze francuskiej.

W 1885 roku obszar majątku wynosił 806 ha. W 1910 roku mieszkało tutaj 241 osób. Dwadzieścia lat później, bo w roku 1930 majątek zajmował już 2489 ha. W roku 1939 w Klecewie było 879 mieszkańców i 209 gospodarstw domowych.

Pierwszym herbownym von Rosenberg ( Gruszczyński ) był ur. w 1759 w Klecewie Johann Anton Franz Freiherr von Rosenberg ( Gruszczyński ) poślubiwszy Amalie Louise Eleonore Gruszczyńska. Po połączeniu rodów i otrzymaniu tytułu baronowskiego w 1809 herb Gruszczyński ( Poraj odmienny ) ostatecznie pozostał jako von Rosenberg. Ostatnim żyjącym spadkobiercą majątku w RP po wojnie jest [Tytus L Rosenberg].

W XIX wieku i do 1945 roku była tu 1-klasowa szkoła ewangelicka.

Po wojnie zmiana dotychczasowej nazwy Klötzen na Klecewo ustalona została Rozporządzeniem Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946r. (Monitor Polski Nr 142, poz. 262).

Po II wojnie utworzono PGR, którym kierowali: Bronisław Lewicki, Franciszek Suslowicz, Stefan Napieralski.

W latach 1974-91 PGR należał do ZR Trumieje, którym kierowali: Krzysztof Pogorzelski, Waldemar Witkowski, Leszek Wójcik, Henryk Golański.

Zabytki

Do dnia dzisiejszego zachował się pałac neorenesansowy, wybudowany na miejscu wyburzonego, po roku 1872. Pałac murowany jest z cegły, prostokątny, z portykiem trójarkadowym. Po obu bokach ryzality i spiczaste wieże. Elewacje bogato zdobione panopliami i herbami wykutymi w kamieniu.

Niedaleko pałacu znajduje się dworek parterowy z 1735 roku – mieszkanie zarządcy majątku (rządcówka). Przebudowany w XIX wieku, odnawiany w latach 1935 i 1970. Murowany z cegły, otynkowany. Budynek pięcioosiowy z wystawką.

Zachowane zabudowania dworskie (kuźnia, budynek mieszkalny, wozownia, stajnia) pochodzą z wieków XVIII, XIX i XX.

Jeden ze spichrzów ozdabia sygnaturka z zegarem, którą zwieńcza podwójny hełm.

W północnej części majątku, na skraju parku znajduje się cmentarz przynależący do majątku.

Po drugiej stronie jeziora na przeciwko pałacu stoi na postumencie figura zbrojnej kobiety zaopatrzonej w tarczę z wizerunkiem mitycznej meduzy.

Ciekawostki

Klecewo pierwotnie nosiło słowiańską nazwę Kucka (Klecewo), a w późniejszym czasie Alczenow (Olsztynowa). Gruszczyńscy herbu Poraj byli znaną przynajmniej od XV wieku rodziną szlachecką wywodzącą się z Gruszczyc w ziemi sieradzkiej. Z rodziny tej Antoni Gruszczyński, dyrektor Towarzystwa Kredytowego w Prusach Zachodnich otrzymał w 4 września 1809 pruski tytuł baronowski z przydomkiem von Rosenberg, potwierdzony 6 czerwca 1818[2][1]. Pierwszym herbownym von Rosenberg ( Gruszczyński ) był ur. w 1759 w Klecewie Johann Anton Franz Freiherr von Rosenberg ( Gruszczyński ) poślubiwszy Amalie Louise Eleonore Gruszczyńska. Po połączeniu rodów i otrzymaniu tytułu baronowskiego w 1809 herb Gruszczyński ( Poraj odmienny ) ostatecznie pozostał jako von Rosenberg. Ostatni herbowni von Rosenberg to Tytus L Rosenberg , Kai Constantinos von Rosenberg , Ewa P.von Rosenberg.

Herb nad wejściem do pałacu w Klecewie: W polu czerwonym róża srebrna ze środkiem złotym i listkami zielonymi. Nad tarczą korona baronowska, nad którą trzy hełmy, każdy w koronie baronowskiej gdzie: Klejnot I – Róża jak w godle; Klejnot II – Mitra biskupia; Klejnot III – Pół orła. Labry powinny być czerwone, podbite złotem. Trzymacze – rycerze trzymający w zewnętrznych rękach miecze wzniesione, wewnętrzne ręce opierający na tarczy; na hełmach para skrzydeł orlich.

Galeria

Drzewo genealogiczne Linii Kleców
Zdjęcie pałacu w Klecewie, po prawej stronie widoczna rządcówka, zdjęcie wykonane w kwietniu 2007 roku. Autor:Drosik
Zdjęcie pałacu w Klecewie wykonane w kwietniu 2007 roku. Autor:Drosik
Rządcówka - jesień 2008 roku. Autor:Drosik
Widok ogólny - jesień 2008 roku. Autor:Drosik
Pomnik - jesień 2008 roku. Autor:Drosik
Pozostałości - jesień 2008 roku. Autor:Drosik
Rządcówka lipiec 2006 roku. Autor: Malgos
Pałac - lipiec 2006 roku. Autor: Malgos
Zabytkowy portal pałacu. Fot. Rachel
Klecewo. Pomnik (styczeń 2010r.)
Klecewo. Grobowiec rodzinny Rosenbergów (styczeń 2010r.)
Klecewo (styczeń 2010r.)