Karl Friedrich Goerdeler

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
(Różnice między wersjami)
Linia 1: Linia 1:
 +
[[Grafika:C.F. Goerdeler.jpg|thumb|300px|C.F.Goerdeler.]]
 
Karl (Carl) Friedrich Goerdeler urodził się 31 lipca 1884 roku w Pile (dawn. niem. ''Schneidemühl''), w rodzinie pruskiego urzędnika.
 
Karl (Carl) Friedrich Goerdeler urodził się 31 lipca 1884 roku w Pile (dawn. niem. ''Schneidemühl''), w rodzinie pruskiego urzędnika.
  
Linia 55: Linia 56:
  
 
==Ciekawostki==
 
==Ciekawostki==
 
+
[[Grafika:Carl Friedrich Goerdeler - znaczek.jpg|thumb|200px|znaczek z podobizną C.F. Goerdelera]]
 
* Członkowie rodziny Goerdeler, podobnie jak członkowie rodzin pozostałych zamachowców biorących udział w spisku na życie Hitlera trafiają do strefy  
 
* Członkowie rodziny Goerdeler, podobnie jak członkowie rodzin pozostałych zamachowców biorących udział w spisku na życie Hitlera trafiają do strefy  
 
specjalnej (niem. Sonderlager) znajdującej się na terenie obozu KL Stutthof. Miejsce ich odosobnienia było otoczone drutem kolczastym pod wysokim napięciem i  
 
specjalnej (niem. Sonderlager) znajdującej się na terenie obozu KL Stutthof. Miejsce ich odosobnienia było otoczone drutem kolczastym pod wysokim napięciem i  

Wersja z 16:04, 15 gru 2009

C.F.Goerdeler.

Karl (Carl) Friedrich Goerdeler urodził się 31 lipca 1884 roku w Pile (dawn. niem. Schneidemühl), w rodzinie pruskiego urzędnika.

Był trzecim synem Juliusa Goerdelera i Adelajdy, z domu Roloff. Posiadał czworo rodzeństwa, troje braci - Gustava, Franza, Fritza i siostrę Else.

Rodzina Goerdeler pochodziła z Hamm w prowincji w Westfali. W Hamm urodził się ojciec Karla, Julius Goerdeler, a dziadek - William Dietrich Goerdeler pracował w Wyższym Sądzie Okręgowym (niem. Oberlandesgericht) w Hamm.

W roku 1852 roku rodzina Goerdelergów przeprowadza się do Kwidzyna (dawn. niem. Marienwerder), co miało związek z przeniesieniem w tym czasie Sądu Apelacyjnego (niem. Appellationsgericht) do Kwidzyna. Tutaj dorastał ojciec Karla, który w kwidzyńskim gimnazjum zdaje maturę, a następnie poznaje swoją przyszłą żonę - Adelheid Roloff, córkę radnego Sądu Apelacyjnego (niem. Appellationsgerichtsrats) w Kwidzynie - Carla Roloffa.

Rodzice Karla przeprowadzają się do Piły (dawn. niem. Schneidemühl) gdzie początkowo Julius Goerdeler pracuje jako adwokat, a następnie zostaje sędzią sądu grodzkiego i jednocześnie dyrektorem banku rolnego "Neue Westpreußische Landschaft".

Tu w 1884 roku przychodzi na świat, Karl Friedrich.

W 1890 roku Goerdelerowie przenoszą się do Kwidzyna gdzie Julius Goerdeler otrzymuje posadę sędziego. Od 1981 roku, młody Goerdeler rozpoczyna naukę w Gimnazjum w Marienwerder, gdzie 22 marca 1902r. pomyślnie zdaje maturę. Następnie próbuje swych sił na Akademii Morskiej w Kilonii (niem. Marineakademie in Kiel), jednak po kilku miesiącach rezygnuje z edukacji na ww. uczelni na poczet kontynuowania rodzinnych tradycji prawniczych.

W 1902 roku rozpoczyna studia prawnicze na Uniwersytecie Eberhard Karls w Tybindze (niem. Eberhard-Karls-Universität Tübingen) a w 1905 roku przenosi się na Uniwersytet Albertina w Królewcu (niem. Albertina nach Königsberg).

Obie uczelnie zaliczane były w tym czasie do konserwatywnych i elitarnych, studiowali tu wcześniej dwaj starsi bracia Karla.


W Królewcu Karl poznaje i zaręcza się z Anneliese Ullrich. w 1905 roku odbywa jednoroczną służbę wojskową w „1. Ostpreußischen Feldartillerie-Regiment Nr. 16"

Po ukończeniu służby rozpoczyna praktyki jako aplikant sądowy m.in. w Primorsku (dawn. niem. Fischhausen), Braniewie (dawn. niem. Braunsberg), Królewcu (dawn. niem. Königsberg) i Kwidzynie (dawn. niem. Marienwerder).

W 1907 r. doktoryzuje się na Uniwersytecie w Getyndze (niem. Universität Göttingen) u profesora Roberta von Hippel (1866–1951).

W roku 1911, po pomyślnie zdanych egzaminach państwowych zostaje mianowany asesorem sądowym. W tym samym roku bierze ślub z Anneliese Ullrich i zamieszkują Solingen, gdzie Goerdeler otrzymuje posadę państwową. W 1914 roku wraz z wybuchem I wojny światowej Goerdeler jako oficer rezerwy zostaje powołany do wojska gdzie pozostaje do końca trwania wojny.

W latach 1920-1930 pełnił funkcję drugiego burmistrza Królewca (dawn. niem. Königsberg), a w latach 1930-1937 nadburmistrza (niem. Oberbürgermeister) Lipska.

Tak wysoko pozycja zajmowana przez Karla Goerdelera w radzie miasta była dość rzadkim zjawiskiem gdyż w tym czasie stanowiska szefów największych miast obsadzone były w zasadzie przez ludzi związanych z NSDP.

Jawny sprzeciw Goerdelera wobec polityki NSDP doprowadza do konflikt z nazistowskimi władzami i w konsekwencji zostaje zmuszony do rezygnacji z piastowanego urzędu.

Angażuje się w działalność konspiracyjną przeciwko III Rzeszy, która z czasem doprowadzi do zawiązania spisku na życie Hitlera.

Jako jeden z współzałożycieli kręgu spiskowców opracowuje i zawiera w swoich pismach nowy porządek i podział polityczny Niemiec i Europy.

Staje się on bardzo znaczącą osobą w niemieckim ruchu spiskowców przeciwko władzy Hitlera, i to właśnie jego planowano po udanym obaleniu Hitlera uczynić kanclerzem Niemiec (prezydentem miał zostać generał Ludwig Beck).

20 lipca 1944 roku, po nieudanym zamachu na życie Hitlera w "Wilczym Szańcu (niem. Wolfsschanze) w Gierłoży, Goerdeler wyjeżdża z Berlina i próbuje się ukryć, m.in. w okolicach Sztumu. Za Goedelerem rozsyła się list gończy. Za informacje pozwalającą na ustalenie miejsca pobytu Karla Goerdelera wyznaczona się nagrodę w wysokości miliona marek.

Podczas wyjazdu Goerdelera na grób rodziców w Kwidzynie zostaje rozpoznany i zadenuncjowany do gestapo. Goerdelera pochwycono 12 sierpnia 1944r. w karczmie, w wiosce Koniecwałd (dawn. niem. Konradswalde) gdzie rozpoznaje go pracowniczka służby pomocniczej Luftwaffe, Helena Schwärzel.

We wrześniu 1944 roku Goerdeler zostaje skazany przez Trybunał Ludowy (niem. Volksgerichtshof) na karę śmierci. Wyrok zostaje jednak odroczony, gdyż torturując więźnia usiłowano wydobyć informacje o innych spiskowcach. Uwięziony przez gestapo Goerdeler nie ukrywa swojej działalności spiskowej, podaje przesłuchującym nazwiska swoich towarzyszy i ujawnia najdrobniejsze szczegóły spisku. Jego zeznania w znacznym stopniu ułatwiły zadanie gestapowcom, którzy potrzebowali takich informacji, aby ostatecznie rozprawić się z opozycją.

Goerdeler zostaje stracony 2 lutego 1945 roku, przez powieszenie w berlińskim więzieniu Plötzensee.

Ostatnie słowa Goerdelera zapisane na ścianie jego celi brzmiały: "Zwracam się do świata z prośbą, by przyjął nasze męczeństwo jako pokutę za lud niemiecki".

Żona Karla Friedricha, Anneliese Ulrich, z dziećmi (mieli ich pięcioro) oraz dwaj bracia Fritz i Gustav zostają razem z rodzinami internowani. Ich wnukom zmieniono nazwiska i oddano do domów dziecka.

Ciekawostki

Plik:Carl Friedrich Goerdeler - znaczek.jpg
znaczek z podobizną C.F. Goerdelera
  • Członkowie rodziny Goerdeler, podobnie jak członkowie rodzin pozostałych zamachowców biorących udział w spisku na życie Hitlera trafiają do strefy

specjalnej (niem. Sonderlager) znajdującej się na terenie obozu KL Stutthof. Miejsce ich odosobnienia było otoczone drutem kolczastym pod wysokim napięciem i dodatkowo murem ceglanym o wysokości 4 m. Ich tożsamość w trakcie pobytu w KL Stutthof była ściele ukrywana i znana niewielu osobą.

  • W roku 1964 Poczta Niemiecka (niem. Deutschen Bundespost) wydała znaczek z wizerunkiem Karla Friedricha Goerdelera.
  • Pod nazwą "Kolegium im. Carla Friedricha Goerdelera" funkcjonuje międzynarodowy program stypendialny dla młodych kadr kierowniczych z Europy Środkowej
  • Postać Dr Karla Friedricha Goerdelera pojawia się w filmie Bryana Singera "Walkiria" (Valkyrie) z 2008r. W postać Goerdelera wciela się aktor Kevina McNally


Źródła