Kapliczki i krzyże przydrożne powiatu kwidzyńskiego

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
(Różnice między wersjami)
 
Linia 12: Linia 12:
 
Przyglądając się figurom ustawionym wewnątrz nisz naszych kapliczek zauważymy, że w większości patronuje im Najświętsza Panienka. W mniejszości pozostają inni święci jak: św. Katarzyna, św. Józef czy nawet św. Florian. Pod tym względem wyjątkowa jest kapliczka Wszystkich Świętych koncepcji profesora Mariusza Białeckiego, którą w centrum Rodowa poświęcił ks. Andrzej Mamajek 31 października 2017 roku.
 
Przyglądając się figurom ustawionym wewnątrz nisz naszych kapliczek zauważymy, że w większości patronuje im Najświętsza Panienka. W mniejszości pozostają inni święci jak: św. Katarzyna, św. Józef czy nawet św. Florian. Pod tym względem wyjątkowa jest kapliczka Wszystkich Świętych koncepcji profesora Mariusza Białeckiego, którą w centrum Rodowa poświęcił ks. Andrzej Mamajek 31 października 2017 roku.
  
−
Te przykłady małej architektury sakralnej warte są etnograficznego opracowania. Pewną namiastką jest 30-stronicowa książeczka "Kultura materialna Ziemi Kwidzyńskiej" wydana w 2016 roku przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Kwidzyńskiej.
+
Te przykłady małej architektury sakralnej warte są etnograficznego opracowania. Tego zadania podjęło się Towarzystwo Miłośników Ziemi Kwidzyńskiej wydając sukcesywnie od 2016 roku książeczki pod wspólnym tytułem "Kultura materialna Ziemi Kwidzyńskiej" zawierające zdjęcia i opisy kapliczek powiatu kwidzyńskiego.
  
 
==Gmina Kwidzyn==
 
==Gmina Kwidzyn==

Aktualna wersja na dzień 11:33, 25 wrz 2020

Krzyże przydrożne, kapliczki oraz figury świętych ustawione w plenerze powiatu kwidzyńskiego są świadectwem naszej tysiącletniej tradycji chrześcijańskiej. W nie każdej wsi je zobaczymy, ale tam gdzie są, stoją otulone drzewami lub kępami krzewów, często ogrodzone metalowym, kutym płotkiem. Stanowią widomy znak wiary i pobożności mieszkańców. Wszystkie są zadbane i przyozdobione. Najpiękniej wyglądają w maju.

O ile krzyże przydrożne stawiano najczęściej na rozstajach dróg lub granicach wsi, o tyle kapliczki powstawały i powstają w czyjejś intencji, często w ramach podziękowania za łaskę Boską bądź dla upamiętnienia jakiegoś wydarzenia. Na początku XX wieku w Górkach na terenie posiadłości państwa Kowalskich w miejscu gdzie styka się róg parku dworskiego z wypływającym tam źródełkiem przy drodze do Prabut znajdowała się kapliczka Bartłomieja, którą dziedziczka majątku upamiętniła pewne tragiczne wydarzenie (wypadek samochodowy, w którym ona z dzieckiem ocalała, ale zginął jej kierowca). Kapliczka była zbudowana z kamieni z małymi witrażowymi okienkami z szybkami oprawionymi w ołów, z figurką Madonny z Lourdes wykonaną ze sztucznego kamienia we wnętrzu. Kapliczka ta nie przetrwała do naszych czasów, jednak pozostaje jeszcze w ludzkiej pamięci. Tak jak nieistniejąca kapliczka w Górkach, tak i każda inna posiada własną historię i swych fundatorów. Przykładem może być piękna kapliczka z figurą Matki Boskiej postawiona w 2002 roku w Białkach, na ziemi pana Wieczorka, zbudowana przez rodziny: Kamińskich, Krupów i Gutmańskich lub krzyż w Klasztorku wkopany przez Józefa Kuźmę w 1945r., obok którego w 2002r. Halina Wilczek postawiła figurę Matki Bożej. Stary drewniany krzyż zastąpiono metalowym w 2010r., a aktu poświęcenia dokonał ks. Eugeniusz Potoniec.

Najstarszą kapliczką w powiecie jest kapliczka stojąca w Tychnowach. Zbudowana z granitowego kamienia i cegły, w niszy za szklaną taflą skrywa figurę św. Rocha, orędownika od zaraźliwych chorób. Pierwotnie była tam figura drewniana (teraz przechowywana w kościele), dziś gipsowa bądź cementowa lekko kiczowata. Na wyższym poziomie, pod czterospadowym daszkiem usadowiony jest najważniejszy symbol wiary chrześcijańskiej, Jezus ukrzyżowany, w rdzawym kolorze. Całość wieńczy chorągiewka z datą 1853. Następną w kolejności chronologicznej jest kapliczka w Straszewie z datą na chorągiewce 1854, potem krzyż w Trzcianie z datą 1863 i kapliczka, również w Trzcianie, z wyrytym w kamieniu napisem: Anno 1882. Zaledwie rok młodszą jest kapliczka Matki Bożej usytuowana na przykościelnym cmentarzu w Tychnowach. Jej fundatorem jest ks. Piotr Baranowski.

Chorągiewki niezwykle pomocne w datowaniu, z datą 1946, znajdują się na kapliczce w Korzeniewie i na krzyżu w Marezie. Rok 1947 widnieje na kapliczce w Krzykosach. Ludzka pamięć jest zawodna, więc czasem pomocna w datowaniu jest wmurowana tablica. W Baldramie, pod figurą Matki Bożej czytamy: "Rok Święty 1950. Pod Twoją obronę uciekamy się Święta Boża Rodzicielko. Bedrony", w Glinie pod kapliczką widnieje napis:"Fundacja P.S.L. Drążkowo w maju 1946", a w Cyganach przeczytamy, że kapliczkę ufundował "Związek M.W.R.P. WICI - Cyganowo 1947" (Związek Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej "WICI").

Ciekawą historię posiada figura w Janowie. Na postumencie jest przytwierdzona tablica, na której widnieje data 2000. Tablica informuje też, że "...Dla uczczenia wygranego plebiscytu w Janowie, w roku 1922 mieszkańcy wsi postawili w tym miejscu figurkę Matki Bożej, która w 1939r. została zniszczona. W 80 rocznicę plebiscytu mieszkańcy parafii Janowo ufundowali replikę tamtej figurki". Pierwowzór pomnika powstał z inicjatywy proboszcza Ignacego Niklasa i fundatorów wymienionych w akcie erekcyjnym: Augustyna Czyżewskiego, Tadeusza Tollika, Józefa Krajnika, Anastazego Wygockiego, Andrzeja Napiontka. Ciekawostką tego aktu jest fakt wymienienia z nazwiska osób przeciwnych budowie tego pomnika.

Przyglądając się figurom ustawionym wewnątrz nisz naszych kapliczek zauważymy, że w większości patronuje im Najświętsza Panienka. W mniejszości pozostają inni święci jak: św. Katarzyna, św. Józef czy nawet św. Florian. Pod tym względem wyjątkowa jest kapliczka Wszystkich Świętych koncepcji profesora Mariusza Białeckiego, którą w centrum Rodowa poświęcił ks. Andrzej Mamajek 31 października 2017 roku.

Te przykłady małej architektury sakralnej warte są etnograficznego opracowania. Tego zadania podjęło się Towarzystwo Miłośników Ziemi Kwidzyńskiej wydając sukcesywnie od 2016 roku książeczki pod wspólnym tytułem "Kultura materialna Ziemi Kwidzyńskiej" zawierające zdjęcia i opisy kapliczek powiatu kwidzyńskiego.

Spis treści

Gmina Kwidzyn

Gmina Sadlinki

Gmina Gardeja

Gmina Prabuty

Gmina Ryjewo

Źródło

  • Zdjęcia współczesne - Rachel, Andriu i Komin
  • Zdjęcie "Kapliczka Wszystkich Świętych" - Rodowo 2017r - dzięki uprzejmości administratora strony fb "Parafia Rodowo"
Źródło „http://kwidzynopedia.pl/index.php?title=Kapliczki_i_krzy%C5%BCe_przydro%C5%BCne_powiatu_kwidzy%C5%84skiego&oldid=18706”