Ida von der Groeben

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn

Hrabina Ida von der Groeben urodziła się 17 stycznia 1791r. w Kwidzynie (dawn. niem. Marienwerder) jako jedno z sześciorga dzieci, a zarazem najmłodsza z trójki córek ochmistrza Królestwa Prus Hansa Jakoba von Auerswald oraz Zofii zu Dohna-Lauck (1760-1807).

W 1811r., w wieku 20 lat Ida von der Auerswald wychodzi za mąż za hrabiego Wilhelma von Groeben, podporucznika adiutanta przy 3 Pułku Kirasjerów im. "Graf Wrangla" (Wschodniopruski) (niem. Kürassier-Regiment „Graf Wrangel“ (Ostpreußisches) Nr. 3). W 1813 roku Wilhelm von Groeben ginie w bitwie pod Lützen (Großgörschen) a owdowiała hrabina przenosi się na Śląsk do posiadłości męża. Z apatii po utracie męża wyciąga ją duchowny o niezwykłej osobowości, archidiakon i pastor przy Kościele św. Mikołaja w Królewcu (staromiejskim) (niem. Altstädtischen Kirche in Königsberg) Johann Wilhelm Ebel (1784-1861). Ten protestancki duchowny jest gorliwym zwolennikiem nowego nurtu religijnego w luteranizmie - pietyzmu. Jego religijna pasja udziela się młodej wdowie która wraz z nim udaje się w 1816r. w podroż do majątku Johanna Heinricha Schönherra (1770–1826). Z czasem przekonuje ją do nowej filozofii wiary i zarazem czyni z niej gorliwą zwolenniczkę tego ruchu. Ku zadowoleniu ojca, Hansa Jakoba von Auerswald, młoda hrabina wraz pastorem powracają do Królewca (dawn. niem. Königsberg). Odtąd hrabina von der Groeben staje się w Prusach Wschodnich główną orędowniczką pietyzmu (niem. Muckerbewegung), nowego nurtu religijnego w luteranizmie. Duchowymi przywódcami ruchu stają się Ebel i Georg Heinrich Diestel (1785-1854), pastor Kościoła św. Trójcy na Haberbergu w Królewcu. W 1833 roku Ebel i Diestel zostają oskarżeni przez Konsystorz, najwyższą władzę administracyjno-sądową w Kościele protestanckim o praktyki sekciarskie i rozpowszechnianie poglądów religijnych niezgodnych z doktryną i nauczaniem kościoła. Hrabina zostaje powołana na świadka, lecz pomimo nałożonej kary dyscyplinarnej odmawia składania zeznań. Proces traktuje jako niezgodny z prawem, oparty głównie na podstawie pomówień. Swoje zastrzeżenia zawiera w piśmie skierowanym do ministerstwa w Berlinie gdzie ostro krytykuje działanie Konsystorza i jej przewodniczącego. Zarzuca przewodniczącemu Konsystorza że stoi po stronie oszczerców i bazując na pomówieniach dokonał ataku na prawa boskie i ludzkie przez co odebrał sobie prawo do ochrony Świętego Oficjum i pełnienia swojej roli a tym samym zrzekł się swojego świętego powołana i godności.

Ostatecznie zrezygnowano z przesłuchania Idy. Ebel i Diestel zostali w 1839r. i 1841r. usunięci z pełnienia swoich funkcji publicznych. Późniejsze badania wykazały że postawione przeciw nim oskarżenia nie zostały udowodnione a proces prowadzony był stronniczo i obarczony błędami. Ida wraz z Ebel przenoszą się do Ludwigsburg, gdzie w 1861r umiera duchowny.

Dużo zastrzeżeń hrabina Ida von der Groeben miała do prezesa konsystorza który prywatnie był jej szwagrem. Żonaty z jej starszą siostrą, Lydią Auerswald (1785-1807), Heinrich Theodor von Schön (1773-1856) był jednocześnie nadprezydentem Prus Wschodnich i Zachodnich. Ida utrzymywała że jego reformy są z gruntu fałszywie, a samego Schön'a nazwała człowiekiem bez podstawowych zasad i wytykała jego próżność i brutalny egoizm. Wskazywała również na jego szczególne upodobanie dla angielskiego systemu gospodarczego.

Fanatyczna, wręcz ekstatyczna fascynacja wiarą jak i samą osobą Wilhelma Ebel czyni z hrabiny jego oddaną uczennicę, przyjaciółkę i patronkę. Jej poświęcenie i przywiązanie do duchownego nie słabnie nawet w obliczu oskarżeń i pomówień, towarzyszy mu do końca jego dni, będąc jednocześnie wierna religii którą wyznawała.

Hrabina Ida von der Groeben umiera 4 marca 1868r. w Hoheneck (Ludwigsburg).

Źródła