Hermann von Balk
Hermann von Balk (także: Hermann Balko, Hermann Balco, Hermann Balk) urodził się prawdopodobnie ok. 1209 roku w Dolnej Saksonii.
Rycerz Zakonu Krzyżackiego o nieprzeciętnych zdolnościach, któremu Wielki Mistrz Zakonu Herman von Salza powierzył w 1230 roku pionierską misję podboju Prus, nadając mu tytuł mistrza krajowego Zakonu Krzyżackiego w Prusach.
O tych wydarzeniach wspominają w swych kronikach Mikołaj von Jeroschin i Piotr z Düsburga.
28 grudnia 1233 roku wydał przywileje lokacyjne dla Torunia i Chełmna ( tzw. prawo chełmińskie, swoisty wzorzec organizacji miejskiej na kilka wieków ). Niedługo po tym podobne otrzymały Radzyń Chełmiński, Kwidzyn, Kowalewo Pomorskie, Grudziądz i Brodnica.
1 lutego 1236 roku Hermann von Balk, landmeister pruski, na wyspie panny Maryi pod Kwidzynem obdarzył rycerza niemieckiego Dietricha von Depenow posiadłościami zastrzegając mu swobodę dysponowania nimi za wyjątkiem przekazania ich w ręce polskie lub pomorskie. Były to pierwsze dobra rycerskie w Prusach. Jednym ze świadków tego aktu prawnego był Jacek z zakonu kaznodziejskiego (św. Jacek Odrowąż).
Rok później Balk poprowadził swoich rycerzy nad Zalew Wiślany, gdzie zapoczątkował budowę Elbląga.
Jeszcze tego samego 1237 roku mianowano go mistrzem krajowym Zakonu Kawalerów Mieczowych (mistrzem krajowym w Inflantach).
W kilka miesięcy doprowadził do zjednoczenia obu zakonów rycerskich. Potem na krótko wrócił do Prus i był inicjatorem sprowadzenia do Elbląga pracowitych dominikanów. Po ponownym wyjeździe do Inflant prowadził rokowania z królem Danii Waldemarem II Zwycięskim w sprawie podziału Estonii.
Wkrótce potem Wielki Mistrz zobowiązał go do zorganizowania i poprowadzenia wyprawy przeciwko Rusinom. Wyprawa ta zakończyła się rozgromieniem wojsk ruskich.
Jednak po tych wydarzeniach zrezygnował ze wszystkich obowiązków i godności.
Osiadł w Würzburgu, gdzie zmarł pod koniec marca 1239 roku.
Pomnik
W 1866 roku postać założyciela miasta, Hermanna von Balka wykonał (jeszcze jako student) miejscowy rzeźbiarz Heinrich Medem. Ten sam, którego rzeźby stoją w neogotyckim ołtarzu głównym w katedrze. A także płaskorzeźby w kazalnicy i w drzwiach kaplicy Groebenów wg. projektu J.Ch.Raucha.
Rzeźba wykonana z cementu stała na cokole, który był zwieńczeniem studni miejskiej z pompą istniejącej od czasów średniowiecza. Pomnik ten usytuowany na dawnym Targu Rybnym (Fischmarkt) został zniszczony w roku 1945.
Pocztówki przedstawiające pomnik poświęcony założycielowi miasta:
Pocztówka z 1935 roku
Grafika P. Gabla przedstawiająca pomnik
Pocztówka bez obiegu
Źródła:
- Portret Mistrza krzyżackiego Hermana von Balka, ufundowany w 1731 roku przez Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego. Obiekt należący prawnie do Muzeum Okręgowego w Toruniu zaginął w czasie II wojny światowej.
- Pocztówki - zbiory prywatne Krystyny Plebańskiej
