Herb Powiatu Kwidzyńskiego

Z Kwidzynopedia - encyklopedia e-kwidzyn
(Różnice między wersjami)
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Grafika:Herb Powiatu Kwidzyńskiego.jpg|thumb|400px|Herb Powiatu Kwidzyńskiego]]
+
[[Grafika:Herb Powiatu Kwidzyńskiego.png|thumb|400px|Herb Powiatu Kwidzyńskiego]]
 
Obowiązujący herb [[Powiat kwidzyński|Powiatu Kwidzyńskiego]] przedstawia złotego orła z aureolą (symbol św. Jana Ewangelisty) usytuowany w czerwonym polu, w tarczy herbowej gotyckiej – o prostej krawędzi górnej i dwóch łukach bocznych (bez „języczka” u dołu tarczy) o stosunku wysokości do szerokości 7:6.
 
Obowiązujący herb [[Powiat kwidzyński|Powiatu Kwidzyńskiego]] przedstawia złotego orła z aureolą (symbol św. Jana Ewangelisty) usytuowany w czerwonym polu, w tarczy herbowej gotyckiej – o prostej krawędzi górnej i dwóch łukach bocznych (bez „języczka” u dołu tarczy) o stosunku wysokości do szerokości 7:6.
  
Linia 5: Linia 5:
 
Herb powiatu ustanowiony został przez Radę Powiatu Kwidzyńskiego uchwałą Nr VIII/46/1999 podjętą w dniu 7 czerwca 1999 roku.
 
Herb powiatu ustanowiony został przez Radę Powiatu Kwidzyńskiego uchwałą Nr VIII/46/1999 podjętą w dniu 7 czerwca 1999 roku.
  
==Historia==
+
'''Historia'''
  
 
Najstarszymi zabytkami heraldycznymi związanymi z ziemią kwidzyńską były pieczęcie tutejszych biskupów pomezańskich, których godła wywarły wpływ na dzieje heraldyki samego miasta jak i jego najbliższych okolic.
 
Najstarszymi zabytkami heraldycznymi związanymi z ziemią kwidzyńską były pieczęcie tutejszych biskupów pomezańskich, których godła wywarły wpływ na dzieje heraldyki samego miasta jak i jego najbliższych okolic.
  
Orzeł w symbolice chrześcijańskiej był zawsze atrybutem św. Jana Ewangelisty, a św. Jan Ewangelista był patronem [[Kapituła Pomezańska|diecezji]] i [[Katedra w Kwidzynie|katedry kwidzyńskiej]]. Orzeł św. Jana znany jest z licznych pieczęci biskupich, który to zbiór otwierają pieczęcie biskupstwa Rudolfa z lat 1323-1333. Szczególnie znane jest przedstawienie wyobrażone na chorągwi biskupstwa pomezańskiego, pod którą na polach Grunwaldu stawało rycerstwo z ziem podległych biskupowi. Chorągiew ta, zdobyta przez wojska Władysława Jagiełły, na znak odniesionego zwycięstwa przesłana została dzień po bitwie do Krakowa. Fakt ten został odnotowany w kronice Jana Dugosza. Oprócz złotego orła chorągiew ta posiadała także dwa złote pastorały po bokach i trzymaną w orlich szponach srebrną wstęgą z łacińskim napisem “''Sanctus Joannes''” (“Święty Jan”).
+
Orzeł w symbolice chrześcijańskiej był zawsze atrybutem św. Jana Ewangelisty, a św. Jan Ewangelista był patronem [[Kapituła Pomezańska|diecezji]] i [[Katedra w Kwidzynie|katedry kwidzyńskiej]]. Orzeł św. Jana znany jest z licznych pieczęci biskupich, który to zbiór otwierają pieczęcie biskupstwa Rudolfa z lat 1323-1333. Szczególnie znane jest przedstawienie wyobrażone na chorągwi biskupstwa pomezańskiego, pod którą na polach Grunwaldu stawało rycerstwo z ziem podległych biskupowi. Chorągiew ta, zdobyta przez wojska Władysława Jagiełły, na znak odniesionego zwycięstwa przesłana została dzień po bitwie do Krakowa. Fakt ten został odnotowany w kronice Jana Długosza. Oprócz złotego orła chorągiew ta posiadała także dwa złote pastorały po bokach i trzymaną w orlich szponach srebrną wstęgą z łacińskim napisem “''Sanctus Joannes''” (“Święty Jan”).
  
 
Biskupstwo pomezańskie pozostawało w ścisłej zależności od [[Zakon krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]], co także od czasów biskupa Rudolfa podkreślane bywało wprowadzeniem do biskupich pieczęci pola tarczy  z czarnym krzyżem. W XV wieku herb diecezji skomponowano w ten sposób, iż przedstawiał on tarczę dwupolową, w polu górnym (o 1/3 wielkości) zawierał krzyż Zakonu, w polu dolnym (o 2/3 wielkości) orła św. Jana Ewangelisty. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, w 1525 roku, w wypadku herbu diecezji pomezańskiej zrezygnowano z krzyża i powrócono do samego tylko przedstawienia orła św. Jana.
 
Biskupstwo pomezańskie pozostawało w ścisłej zależności od [[Zakon krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]], co także od czasów biskupa Rudolfa podkreślane bywało wprowadzeniem do biskupich pieczęci pola tarczy  z czarnym krzyżem. W XV wieku herb diecezji skomponowano w ten sposób, iż przedstawiał on tarczę dwupolową, w polu górnym (o 1/3 wielkości) zawierał krzyż Zakonu, w polu dolnym (o 2/3 wielkości) orła św. Jana Ewangelisty. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, w 1525 roku, w wypadku herbu diecezji pomezańskiej zrezygnowano z krzyża i powrócono do samego tylko przedstawienia orła św. Jana.
Linia 17: Linia 17:
 
W 1932 roku władze powiatu kwidzyńskiego, podobnie jak władze miasta szykujące się do przyszłorocznych obchodów 700-lecia Kwidzyna, podjęły starania o uzyskanie zgody na posługiwanie się swoim własnym, indywidualnym herbem ziemskim. W początkach tegoż roku z prośbą o opinię zwrócono się do pruskiego konserwatora zabytków (z siedzibą urzędu w Malborku), dr B. Schmidta, który w oparciu o kontakty z Archiwum w Królewcu stwierdził, iż ówczesny powiat obejmował głównie ziemie należące niegdyś do biskupstwa pomezańskiego i z poszanowania dla tradycji proponował zwrócenie uwagi na znak uwidoczniony na chorągwi biskupiej z okresu bitwy pod Grunwaldem. Zalecając usunięcie pastorałów i aureoli, sugerował pozostawienie czerwonego pola, bowiem miasto używało w tym czasie tarczy herbowej o polu błękitnym. Zgodnie z niemiecką tendencją ówczesnych lat, m. in. nawiązującą do krzyżackich tradycji, proponował jeszcze dodatkowo umieścić ponad wizerunkiem orła także i krzyż Zakonu Krzyżackiego, czyli powrót do herbu z XV wieku. W sprawie flagi powiatu sugerował zaś po prostu przenieść na nią elementy z chorągwi biskupa z 1410 roku.
 
W 1932 roku władze powiatu kwidzyńskiego, podobnie jak władze miasta szykujące się do przyszłorocznych obchodów 700-lecia Kwidzyna, podjęły starania o uzyskanie zgody na posługiwanie się swoim własnym, indywidualnym herbem ziemskim. W początkach tegoż roku z prośbą o opinię zwrócono się do pruskiego konserwatora zabytków (z siedzibą urzędu w Malborku), dr B. Schmidta, który w oparciu o kontakty z Archiwum w Królewcu stwierdził, iż ówczesny powiat obejmował głównie ziemie należące niegdyś do biskupstwa pomezańskiego i z poszanowania dla tradycji proponował zwrócenie uwagi na znak uwidoczniony na chorągwi biskupiej z okresu bitwy pod Grunwaldem. Zalecając usunięcie pastorałów i aureoli, sugerował pozostawienie czerwonego pola, bowiem miasto używało w tym czasie tarczy herbowej o polu błękitnym. Zgodnie z niemiecką tendencją ówczesnych lat, m. in. nawiązującą do krzyżackich tradycji, proponował jeszcze dodatkowo umieścić ponad wizerunkiem orła także i krzyż Zakonu Krzyżackiego, czyli powrót do herbu z XV wieku. W sprawie flagi powiatu sugerował zaś po prostu przenieść na nią elementy z chorągwi biskupa z 1410 roku.
  
Propozycje powyższe wysłano do Berlina, do zaopiniowania przez Tajne Archiwum Pruskie Berlin-Dahlem. 9 maja Archiwum poinformowało [[Regencja Kwidzyńska|rejencję kwidzyńską]] o zaakceptowaniu propozycji, w związku z czym wykonanie ostatecznej wersji projektu herbu powiatu zlecono najbardziej znanemu wówczas z heraldyków niemieckich Otto Huppa. Ten latem 1932 roku wykonał potrzebne rysunki i klisze, a Pruskie Ministerstwo Stanu 15 listopada 1932 roku oficjalnie zezwoliło powiatowi kwidzyńskiemu używanie następującego herbu: w zaproponowanej przez Huppa barokowej tarczy (a nie sugerowanej pierwotnie gotyckiej, o bokach prostych, dołem zaokrąglonej), dzielonej na dwa różnej wielkości pola w pas, w polu większym na czerwonym tle złotego orła z aureolą, w polu węższym, u głowicy, na srebnym polu czarny krzyż Zakonu.
+
Propozycje powyższe wysłano do Berlina, do zaopiniowania przez Tajne Archiwum Pruskie Berlin-Dahlem. 9 maja Archiwum poinformowało [[Regencja Kwidzyńska|rejencję kwidzyńską]] o zaakceptowaniu propozycji, w związku z czym wykonanie ostatecznej wersji projektu herbu powiatu zlecono najbardziej znanemu wówczas z heraldyków niemieckich Otto Huppa. Ten latem 1932 roku wykonał potrzebne rysunki i klisze, a Pruskie Ministerstwo Stanu 15 listopada 1932 roku oficjalnie zezwoliło powiatowi kwidzyńskiemu używanie następującego herbu: w zaproponowanej przez Huppa barokowej tarczy (a nie sugerowanej pierwotnie gotyckiej, o bokach prostych, dołem zaokrąglonej), dzielonej na dwa różnej wielkości pola w pas, w polu większym na czerwonym tle złotego orła z aureolą, w polu węższym, u głowicy, na srebrnym polu czarny krzyż Zakonu.
  
 
Kolejny etap dziejów kwidzyńskiego herbu powiatowego związany był z niemiecką ustawą z 20 marca 1937 roku, w wyniku której dokonywano weryfikacji dotychczasowych herbów. Od 17 lutego 1938 roku podjęto starania o zmianę wizerunku herbu. Ponownie konsultantem uczyniono konserwatora zabytków z Malborka, który 6 maja 1938 roku poinformował władze powiatowe, że dużych zmian nie należy oczekiwać, jedynie w sprawie kształtu tarczy proponował powrót do typu gotyckiego. 15 lipca 1938 roku, po wcześniejszych konsultacjach z archiwami w Królewcu i Berlin-Dahlem, landrat rejencji w Kwidzynie zaakceptował ową zmianę i zatwierdził herb.
 
Kolejny etap dziejów kwidzyńskiego herbu powiatowego związany był z niemiecką ustawą z 20 marca 1937 roku, w wyniku której dokonywano weryfikacji dotychczasowych herbów. Od 17 lutego 1938 roku podjęto starania o zmianę wizerunku herbu. Ponownie konsultantem uczyniono konserwatora zabytków z Malborka, który 6 maja 1938 roku poinformował władze powiatowe, że dużych zmian nie należy oczekiwać, jedynie w sprawie kształtu tarczy proponował powrót do typu gotyckiego. 15 lipca 1938 roku, po wcześniejszych konsultacjach z archiwami w Królewcu i Berlin-Dahlem, landrat rejencji w Kwidzynie zaakceptował ową zmianę i zatwierdził herb.
Linia 23: Linia 23:
 
Po 1945 roku herb ów poszedł w całkowite zapomnienie.
 
Po 1945 roku herb ów poszedł w całkowite zapomnienie.
  
Do wizerunku orła św. Jana Ewangelisty powrócono w 1992 roku, gdy powstała diecezja elbląska. Władze diecezji elbląskiej (obejmującej ok 90% dawnej diecezji pomezańskiej) zaleciły używanie herbu diecezjalnego wyobrażającego tarczę dzieloną w skos złotym pastrorałem, w prawym błękitnym polu z postacią św. Wojciecha w czerwonych szatach, w czerwonym polu lewym ze złotym orłem św. Jana Ewangelisty, trzymającym w pazurach wstęgę z napisem “[[Pomezania]]”.
+
Do wizerunku orła św. Jana Ewangelisty powrócono w 1992 roku, gdy powstała diecezja elbląska. Władze diecezji elbląskiej (obejmującej ok 90% dawnej diecezji pomezańskiej) zaleciły używanie herbu diecezjalnego wyobrażającego tarczę dzieloną w skos złotym pastorałem, w prawym błękitnym polu z postacią św. Wojciecha w czerwonych szatach, w czerwonym polu lewym ze złotym orłem św. Jana Ewangelisty, trzymającym w pazurach wstęgę z napisem “[[Pomezania]]”.
 +
 
 +
'''Inne wyobrażenia herbu występujące w tekście:'''
  
==Inne wyobrażenia herbu występujące w tekście==
 
 
<gallery>
 
<gallery>
Plik:Herb diecezji pomezańskiej.jpg|herb diecezji - wiek XV
+
Plik:Herb diecezji pomezańskiej.jpg|Herb diecezji - wiek XV.
 +
Plik:Chorągiew Diecezji Pomezańskiej.jpg|Chorągiew Diecezji Pomezańskiej.
 
</gallery>
 
</gallery>
  
==Linki zewnętrzne==
+
'''Ciekawostka:'''
 +
 
 +
Po oryginalnych chorągwiach grunwaldzkich wszelki ślad zaginął w Wiedniu pod koniec XVIII wieku.
 +
 
 +
Między 1900 a 1939 rokiem polscy konserwatorzy wykonali 18 kopii chorągwi krzyżackich spod Grunwaldu, które w 1940 roku, zgodnie z wolą Führera, zostały zabrane z Wawelu do zamku w Malborku. W sobotę 19 maja 1940r. w Wielkim Refektarzu, w obecności gauleitera gdańskiego Alberta Forstera, generalny gubernator Hans Frank uroczyście przekazał je zamkowi by odtąd tam "upamiętniały pierwszych niemieckich żołnierzy i pionierów na wschodzie".
 +
 
 +
 
 +
 
 +
'''Linki zewnętrzne:'''
 +
 
 
[http://www.powiatkwidzynski.pl/rada/herbpowiatu.html Symbole Powiatu Kwidzyńskiego]
 
[http://www.powiatkwidzynski.pl/rada/herbpowiatu.html Symbole Powiatu Kwidzyńskiego]
  
==Źródło==
+
'''Źródła:'''
skrót uzasadnienia do uchwały w sprawie ustanowienia herbu Powiatu Kwidzyńskiego
+
  
 +
* Skrót uzasadnienia do uchwały w sprawie ustanowienia herbu Powiatu Kwidzyńskiego
 +
* Narodowe Archiwum Cyfrowe - brak daty przy zdjęciu przedstawiającym Wacława Szymborskiego (1898-1968) - pierwszego konserwatora dzieł sztuki w zamku na Wawelu przy kopii chorągwi Diecezji Pomezańskiej.
 
[[Kategoria:Historia]]
 
[[Kategoria:Historia]]

Aktualna wersja na dzień 18:16, 20 cze 2018

Herb Powiatu Kwidzyńskiego

Obowiązujący herb Powiatu Kwidzyńskiego przedstawia złotego orła z aureolą (symbol św. Jana Ewangelisty) usytuowany w czerwonym polu, w tarczy herbowej gotyckiej – o prostej krawędzi górnej i dwóch łukach bocznych (bez „języczka” u dołu tarczy) o stosunku wysokości do szerokości 7:6.


Herb powiatu ustanowiony został przez Radę Powiatu Kwidzyńskiego uchwałą Nr VIII/46/1999 podjętą w dniu 7 czerwca 1999 roku.

Historia

Najstarszymi zabytkami heraldycznymi związanymi z ziemią kwidzyńską były pieczęcie tutejszych biskupów pomezańskich, których godła wywarły wpływ na dzieje heraldyki samego miasta jak i jego najbliższych okolic.

Orzeł w symbolice chrześcijańskiej był zawsze atrybutem św. Jana Ewangelisty, a św. Jan Ewangelista był patronem diecezji i katedry kwidzyńskiej. Orzeł św. Jana znany jest z licznych pieczęci biskupich, który to zbiór otwierają pieczęcie biskupstwa Rudolfa z lat 1323-1333. Szczególnie znane jest przedstawienie wyobrażone na chorągwi biskupstwa pomezańskiego, pod którą na polach Grunwaldu stawało rycerstwo z ziem podległych biskupowi. Chorągiew ta, zdobyta przez wojska Władysława Jagiełły, na znak odniesionego zwycięstwa przesłana została dzień po bitwie do Krakowa. Fakt ten został odnotowany w kronice Jana Długosza. Oprócz złotego orła chorągiew ta posiadała także dwa złote pastorały po bokach i trzymaną w orlich szponach srebrną wstęgą z łacińskim napisem “Sanctus Joannes” (“Święty Jan”).

Biskupstwo pomezańskie pozostawało w ścisłej zależności od Zakonu Krzyżackiego, co także od czasów biskupa Rudolfa podkreślane bywało wprowadzeniem do biskupich pieczęci pola tarczy z czarnym krzyżem. W XV wieku herb diecezji skomponowano w ten sposób, iż przedstawiał on tarczę dwupolową, w polu górnym (o 1/3 wielkości) zawierał krzyż Zakonu, w polu dolnym (o 2/3 wielkości) orła św. Jana Ewangelisty. Po sekularyzacji państwa krzyżackiego, w 1525 roku, w wypadku herbu diecezji pomezańskiej zrezygnowano z krzyża i powrócono do samego tylko przedstawienia orła św. Jana.

W tym też czasie utworzono powiat kwidzyński, który tak jak i wszystkie inne powiaty w państwie pruskim – posługiwał się herbem nawiązującym do godła panującej dynastii Hohenzollernów, czyli dwoma rombami złączonymi jednym z wierzchołków. Miały one w otoku napis: AMT MARIENWERDER. Takie pieczęcie starostwa kwidzyńskiego znane są ze zbiorów przechowywanych w Archiwum Państwowym w Gdańsku. W XIX wieku w heraldyce powiatowej romby Hohenzollernów zastąpiło godło państwa pruskiego (niemieckiego), czyli w srebrnym polu czarny orzeł ze złotymi szponami i czerwonym ozorem w koronie królewskiej, z berłem w prawym szponie, z błękitnym, opasanym złotem, jabłkiem w lewym szponie.

W 1932 roku władze powiatu kwidzyńskiego, podobnie jak władze miasta szykujące się do przyszłorocznych obchodów 700-lecia Kwidzyna, podjęły starania o uzyskanie zgody na posługiwanie się swoim własnym, indywidualnym herbem ziemskim. W początkach tegoż roku z prośbą o opinię zwrócono się do pruskiego konserwatora zabytków (z siedzibą urzędu w Malborku), dr B. Schmidta, który w oparciu o kontakty z Archiwum w Królewcu stwierdził, iż ówczesny powiat obejmował głównie ziemie należące niegdyś do biskupstwa pomezańskiego i z poszanowania dla tradycji proponował zwrócenie uwagi na znak uwidoczniony na chorągwi biskupiej z okresu bitwy pod Grunwaldem. Zalecając usunięcie pastorałów i aureoli, sugerował pozostawienie czerwonego pola, bowiem miasto używało w tym czasie tarczy herbowej o polu błękitnym. Zgodnie z niemiecką tendencją ówczesnych lat, m. in. nawiązującą do krzyżackich tradycji, proponował jeszcze dodatkowo umieścić ponad wizerunkiem orła także i krzyż Zakonu Krzyżackiego, czyli powrót do herbu z XV wieku. W sprawie flagi powiatu sugerował zaś po prostu przenieść na nią elementy z chorągwi biskupa z 1410 roku.

Propozycje powyższe wysłano do Berlina, do zaopiniowania przez Tajne Archiwum Pruskie Berlin-Dahlem. 9 maja Archiwum poinformowało rejencję kwidzyńską o zaakceptowaniu propozycji, w związku z czym wykonanie ostatecznej wersji projektu herbu powiatu zlecono najbardziej znanemu wówczas z heraldyków niemieckich Otto Huppa. Ten latem 1932 roku wykonał potrzebne rysunki i klisze, a Pruskie Ministerstwo Stanu 15 listopada 1932 roku oficjalnie zezwoliło powiatowi kwidzyńskiemu używanie następującego herbu: w zaproponowanej przez Huppa barokowej tarczy (a nie sugerowanej pierwotnie gotyckiej, o bokach prostych, dołem zaokrąglonej), dzielonej na dwa różnej wielkości pola w pas, w polu większym na czerwonym tle złotego orła z aureolą, w polu węższym, u głowicy, na srebrnym polu czarny krzyż Zakonu.

Kolejny etap dziejów kwidzyńskiego herbu powiatowego związany był z niemiecką ustawą z 20 marca 1937 roku, w wyniku której dokonywano weryfikacji dotychczasowych herbów. Od 17 lutego 1938 roku podjęto starania o zmianę wizerunku herbu. Ponownie konsultantem uczyniono konserwatora zabytków z Malborka, który 6 maja 1938 roku poinformował władze powiatowe, że dużych zmian nie należy oczekiwać, jedynie w sprawie kształtu tarczy proponował powrót do typu gotyckiego. 15 lipca 1938 roku, po wcześniejszych konsultacjach z archiwami w Królewcu i Berlin-Dahlem, landrat rejencji w Kwidzynie zaakceptował ową zmianę i zatwierdził herb.

Po 1945 roku herb ów poszedł w całkowite zapomnienie.

Do wizerunku orła św. Jana Ewangelisty powrócono w 1992 roku, gdy powstała diecezja elbląska. Władze diecezji elbląskiej (obejmującej ok 90% dawnej diecezji pomezańskiej) zaleciły używanie herbu diecezjalnego wyobrażającego tarczę dzieloną w skos złotym pastorałem, w prawym błękitnym polu z postacią św. Wojciecha w czerwonych szatach, w czerwonym polu lewym ze złotym orłem św. Jana Ewangelisty, trzymającym w pazurach wstęgę z napisem “Pomezania”.

Inne wyobrażenia herbu występujące w tekście:

Ciekawostka:

Po oryginalnych chorągwiach grunwaldzkich wszelki ślad zaginął w Wiedniu pod koniec XVIII wieku.

Między 1900 a 1939 rokiem polscy konserwatorzy wykonali 18 kopii chorągwi krzyżackich spod Grunwaldu, które w 1940 roku, zgodnie z wolą Führera, zostały zabrane z Wawelu do zamku w Malborku. W sobotę 19 maja 1940r. w Wielkim Refektarzu, w obecności gauleitera gdańskiego Alberta Forstera, generalny gubernator Hans Frank uroczyście przekazał je zamkowi by odtąd tam "upamiętniały pierwszych niemieckich żołnierzy i pionierów na wschodzie".


Linki zewnętrzne:

Symbole Powiatu Kwidzyńskiego

Źródła:

  • Skrót uzasadnienia do uchwały w sprawie ustanowienia herbu Powiatu Kwidzyńskiego
  • Narodowe Archiwum Cyfrowe - brak daty przy zdjęciu przedstawiającym Wacława Szymborskiego (1898-1968) - pierwszego konserwatora dzieł sztuki w zamku na Wawelu przy kopii chorągwi Diecezji Pomezańskiej.